Politikacılar

Dış Ticarete Hizmet Veren Önemli Politikacılar
“Agâh Oktay Güner”, 1977 yılı içinde Ticaret Bakanlığı görevinde bulunmuştur. Kısa süren Bakanlık görevinde, dış ticaret tarihimizin önemli kararlarından biri olan, bazı tarım ürünlerinin ihracatında fon kesintisine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararını imzaya açan bakandır.

“Ahmet Türker”; ilki 1967, ikincisi 1973 yıllarında olmak üzere iki kez Ticaret Bakanı olarak görevlendirilmiştir.

“Ayfer Yılmaz”, önce Maliye Bakanlığı HAZMİİT’te, takiben Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nda, çeşitli kademelerde bürokrat olarak çalışmış, Hazine Müsteşarlığı yapmış, Tansu Çiller Hükümeti’nde Dış Ticaretten sorumlu Devlet Bakanı olarak hizmet vermiştir. Projeci yapısı ve iletişim becerisiyle tanınmıştır.

“Celâl Bayar”, bugünkü adı “Ekonomi Bakanlığı” olan teşkilatın başında, 1920’lerde ve 30’larda iki defa “İktisat Vekili” olarak bulunmuş, bilahare Başbakanlık yapmış, ülkemizin üçüncü Cumhurbaşkanı olmuştur. Dış ticaret teşkilatının yurt dışında örgütlenmesi, kendisinin İktisat Vekilliği döneminde olmuştur. İktisat Vekili iken kullandığı masa, uzun yıllardır Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürü’nün çalışma masası olarak kullanılmaktadır.

“Ekrem Pakdemirli”, asıl “ününü” bürokrat olarak yapmıştır. 24 Ocak 1980 kararlarından sonra başlatılan liberalleşme politikalarının en önemli figürlerindendir. Aralık 1983’te kurulan 1. Özal Hükümeti’nin önemli yetkilerle donatılmış Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı’dır. O tarihlerde “Bakanlar Üstü Müsteşar” olarak anılmıştır.Sonraki yıllarda Maliye Bakanı, Ulaştırma Bakanı ve Hazine ve Dış Ticaretten sorumlu Devlet Bakanı olarak da hizmet vermiştir.
“Güneş Taner”, kendine has yönetim tarzı ile Özal Hükümetlerinde, Hazine ve Dış Ticaretten sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yapmıştır.

“Hakkı Behiç Bayiç”, 1. İcra Vekilleri Heyeti’nde (Bakanlar Kurulu), Yusuf Kemal Tengirşek’ten sonra Umuru İktisadiye Vekili görevini üstlenmiştir. Aynı zamanda 1. İcra Vekilleri heyei’nin Maliye Bakanıdır. 10 Mayıs 1920 tarihli “İhracatın Serbestisi Hakkında Karar”ın altında bu iki unvanıyla imzası yer almaktadır.

“Halil Başol”, 1976 ve 1980 yıllarında iki defa Ticaret Bakanlığı görevine atanmıştır. Öncesinde, fındık ihracatımızın o dönemlerde kilit konumundaki Fiskobirlik’te Genel Müdürlük görevini yürütmüştür. İthal ikameci politikaların uygulandığı dönemlerde Ticaret Bakanı olarak, ihracata imkanlar ölçüsünde önem vermiş, Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri’nin (Fiskobirlik, Çukobirlik, Antbirlik, Tariş gibi) ihracata yönelmelerini cesaretlendirmiştir.

“Hasan Saka”, Büyük Millet Meclisi’nin kuruluşunu takip eden yıllarda ve Cumhuriyetin ilk dönemlerinde İktisat Vekilliği yapmıştır. 1947-49 tarihleri arasında Başbakanlık görevini de üstlenmiştir.

“Kaya Erdem”, “Özal Hükümetlerinde” ekonomiden ve dış ticaretten sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın da sorumluluğunu üstlenmiştir. O tarihlerde, ithal ikameci politikaların sona erdirilmesine ve dış ticaretin liberalleşmesine ilişkin çoğu kararda imzası vardır.

“Mahmut Esat Bozkurt”, IV. Ve V. İcra Vekilleri heyeti’nde “İktisat Vekilliği” görevi yapmıştır. Cumhuriyet tarihimizin önemli şahsiyetlerindendir. Esasen 1924-30 yılları arasında yürüttüğü görevi nedeniyle “Adalet Bakanı” olarak ün yapmıştır.

“Naim Talû”, 1971-73 yılları arasında Ticaret Bakanlığı yapmıştır. Bundan önce Merkez Bankası Başkanlığı, sonrasında da Başbakanlık görevlerini üstlenmiştir.

“Özer Derbil”, Dış Ticaret Genel Sekreterliği’ni de bünyesinde bulunduran ve 1971 yılının başında kurulup, sonlarına doğru da lağvedilerek tekrar Ticaret Bakanlığı adı altında faaliyet gösteren “Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığı”nın ilk ve son bakanı olmuştur.

“Süleyman Demirel”, Cumhuriyet tarihimizin en önemli siyasi figürlerinden biri olmanın yanında, ithal ikameci politikaların uygulandığı zor yıllarda ihracatın geliştirilebilmesi için yapılan düzenlemelere imzasını koymuştur. 1996 yılında Türk Dışticaret Vakfı tarafından organize edilen 1. Dünya Türk İşadamları Konvansiyonu’nda, Cumhurbaşkanı olarak yaptığı konuşmada “İhracat, Türkiye’nin istiklali kadar önemli bir meseledir” sözüyle, bu alana verdiği önemi vurgulamıştır.

“Turgut Özal”, 1983 yılının Aralık ayında yaptığı büyük idari reform ardından, peş peşe gelen ihracata yönelik hamlelerle Türkiye’ye yeni bir ufuk ve vizyon kazandırmıştır. Hemen hemen tüm tabular kendi döneminde yıkılmış, ülkemiz dış ticareti gelişmiş ülkelerin kurallarıyla yapmaya başlamış, kambiyo rejiminde büyük devrim yapmıştır.

“Yusuf Bozkurt Özal”, asıl kökeni Devlet planlama Teşkilatı’dır. Bu kurumda müsteşarlığa kadar yükselmiştir. 1987 ve 88 yıllarında Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı bulunduğu Devlet Bakanı olarak görev yapmıştır. Özellikle ihracatın teşviki sistemi ile ilgili inisiyatifler kullanmıştır.

“Yusuf Kemal Tengirşek”, Büyük Millet Meclisi’nin 23 Nisan 1920’da kurulmasından sonra oluşturulan 1. İcra Vekilleri Heyeti’nin (Bakanlar Kurulu) Ekonomi (ve Ticaret) Bakanı. Soyadı, bazı kaynaklarda “Tengirşenk” olarak geçmektedir.
İthal ikameci politikaların uygulandığı dönemlerde Ticaret Bakanı olarak, ihracata imkanlar ölçüsünde önem vermiş, Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri’nin (Fiskobirlik, Çukobirlik, Antbirlik, Tariş gibi) ihracata yönelmelerini cesaretlendirmiştir

“Teoman Köprülüler”, bir Maliye bürokratı olarak  politikaya atılan şahsiyetlerdendir. 1978 yılı başında kurulan Ecevit Hükümeti’nde Ticaret Bakanı olarak görev yapmıştır . Sempatik ve Kurumu koruyan ve kollayan yapısı ön plana çıkmıştır. Yaklaşık iki yıl Bakanlık yapmıştır. Bakanlığı döneminde ihracata ilişkin düzenlemeler, “İhracat Rejim Kararı” başlığı yerine   ilk ve son defa olarak “Dış Alım Düzenleme Kararı” başlığıyla yayınlanmıştır. Bu kapsamda dış ticaretin koordinasyonunu sağlamak üzere Bakanlık bünyesinde “Dış Satım Eşgüdüm Kurulu” oluşturulmuştur.