Avrupa Yeşil Mutabakatı ve ülkemizin ilgili ticari uyumlaştırma hazırlıklarını yapmasını, yeşil ekonomiye dönüşümünü destekleyen Yeşil Mutabakat Eylem Planı 2021(YMEP) birlikte değerlendirildiğinde, Sürdürülebilir Ürün İnisiyatifi(SÜİ) ve Sınırda Karbon Düzenleme(SKD) mekanizması hususları öne çıkıyor.
10 Mart 2021 tarihli Dünya Ticaret Örgütü İle Uyumlu SKD Mekanizmasına Doğru adlı Avrupa Parlamentosu(2019-2024) belgesinde, enerji sektörü ve enerji yoğun sektörler olarak alüminyum, cam, çimento, demir ve çelik, gübre, kağıt, petrol rafinasyonu, organik kimyasallar, diğer deyişle Emisyon Ticaret Sistemi(ETS) kapsamındaki ara ve son ürünler belirtilmekte.
Bu sektörler AB’nin endüstriyel sera gazı salımlarının %94’ünü yayıyor. İthal edilen ürün fiyatının Karbon Ayak İzi(KAİ) dikkate alınarak belirlenmesi amaçlı 14 Temmuz 2021 tarihli SKD taslağında 2023’ten başlayarak, mali yükümsüzlükle üç yıllık geçiş döneminde, alüminyum, çimento, demir ve çelik, elektrik ve gübre seçili sektörleriyle başlatma ön görülüyor. Avrupa Birliği(AB), SKD uygulamaya konması için vergilendirme araçları ve ETS mekanizması gibi seçenekleri tartışıyor.
AB, SKDM uyarınca KAİ sorarak, karbon kaçağını, adeta ürün pasaportunu sınırda sorgulayacak. İhracatçımızın yeşil pasaportlu ürünleri olmalı. Bunun için sanayicimizin sektörlerinin SÜİ yasal çerçevesini, AB stratejilerini takibi ve uyumlaştırmasını başararak hazır olması gerekiyor. KAİ kişi, toplum, devlet, kuruluş, etkinlik veya ürünün/ hizmetin doğrudan veya dolaylı neden olduğu belli bir zamandaki sera gazı salımlarının karbondioksit eşdeğeri ölçüsüdür.
KAİ kuruluşun gezegene ve insana sorumluluğunun, iklim kriziyle mücadelesinin sayısal bir gösterimidir. ISO 14067 standardı ile ürün KAİ saptanmaktadır. Bu standart, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD; ISO 14040, ISO 14044) ile şirketlerin çevresel taahhütlerinin uygunluğunu gösteren ISO 14020 Çevresel Etiketler ve Bilgilendirmeleri seri standartlarını (ISO 14021, ISO 14024, ISO 14025) temel almaktadır.
YDD ile ürünün gezegene maliyeti saptanmaktadır. YDD ürün veya hizmetin yaşamının farklı aşamalarındaki çevresel etkilerinin belirlenmesi, beşikten mezara toprak-hava-suya yapılan etkilerinin belirlenmesi, girdilerinin azaltılması olup, en iyi atık yönetiminin uygulanması, mevcut en temiz teknolojiyi kullanabilmek için önemli bir karar verme ve karşılaştırma aracıdır.
KAİ azaltımı kuruluşun sürdürülebilirlik yönetiminin itici güçlerinden biri olan düşük karbon ekonomisindeki yeşil yoludur. YMEP yeşil ve döngüsel ekonomi hedefi için YDD çalışmalarının yaygınlaştırılacağı, ulusal veri tabanının geliştirilerek, Ulusal YDD Platformu kurulacağı ve ilgili AB mevzuatına uyum çerçevesinin güçlendirileceği bildirilmekte. Bu hedefin başarma hızı sanayicimizin hızı olacak.
YDD çalışmaya, KAİ hesaplamaya başlamak gerek. YDD yapmak üretimini daha yeşil, daha döngüsel, daha dijital, sözün özü daha sürdürülebilir kılmak için neler yapılabileceğini bilerek, KAİ düşürme yoluna çıkmak, karbon fiyatlandırmaya, ETS’ye hazır olmak demek. Yapılacaklar sanayicimiz için artı bir yük değil, yeşil fırsattır. Böylece ürünler iç ve dış pazarda marka ve itibar yönetimi gücünü artırırken, yeşil pasaportlu ürünler AB karbon gümrüğünde hızla akçeye dönüşecektir.
