M. Kemal Atatürk

“Mustafa Kemal Atatürk”
Dış ticaret, özellikle 1920 yılının 10 Mayıs gününden itibaren, giderek artan bir yoğunlukla Büyük Önder’in gündeminde olmuş ve aramızdan ayrılışına kadar, genel ekonomik kararlar dışında, spesifik olarak çok önemli dış ticaret düzenlemelerine imzasını koymuştur.

Milli Mücadele’nin en yoğun günleri. 23 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisi kurulur ve sadece 17 gün sonra, 10 Mayıs 1920 günü, Bakanlar Kurulu’nun aldığı 4 sıra numaralı kararı, “Büyük Millet Meclisi Reisi” unvanıyla imzalar.

Karar metni şöyledir:

“İhracatın bilâ kaydü şart serbestisi ve Heyeti İcraiyeden maada hiçbir makamın bu serbestiyi ihlâl ve takyide salâhiyattar olamayacağı takarrür etmiştir.”

Günümüz Türkçesiyle karar şu şöyledir:

“İhracatın kayıtsız şartsız serbest olması ve Bakanlar Kurulu’ndan başka hiçbir makamın bu serbestiyi bozmaya, sınırlamaya ve kaldırmaya yetkili olamayacağı kararlaştırılmıştır.”

Takip eden yıllarda; Lozan Konferansı’na ara verilen dönemde, çiftçi, tüccar, sanayici ve işçi kesimlerinden seçilen 1135 delegenin katılımıyla toplanan “İzmir İktisat Kongresi” (17 Şubat-4 Mart 1923) Cumhuriyet ekonomisinin şekillendirildiği çok önemli bir kilometre taşıdır.
“Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin İzmir İktisat Kongresi Açılış Nutku” olarak kayıtlara geçen metinde Atatürk, geleceğe yönelik ekonomik yaşamımızla ilgili son derece önemli konulara değinmiştir (Tam metni okumak için tıklayınız).

Takip eden yıllarda İş Bankası’nın; Sanayi ve Maadin Bankası’nın; Türk özel sektörüne, bugünkü tabiriyle çok önemli “CEO”lar yetiştirecek Etibank ve Sümerbank’ın; 1990’lara kadar üreticiden yaptıkları alımlar ve ihracattaki belirleyici rolleriyle dış ticaretimizin en önemli fifürleri arasında yer alan Fiskobirlik, Çukobirlik, Antbirlik, Tariş gibi Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerinin; Tarım Kredi Kooperatifleri Birliklerinin; bugün itibariyle milyarlarca dolarlık ihracatın gerçekleştirilmesinde kilit noktada bulunan İhracatçı Birliklerinin kuruluşlarının hepsinde Büyük Önderin öncülüğü ve imzası bulunmaktadır. Bunlara, Merkez Bankası, Türkiye Şeker Fabrikaları, Uluslararası İzmir Fuarı, Maden Tetkik Arama Enstitüsü, bugünkü adı Türkiye İstatistik Kurumu olan Devlet İstatistik Enstitüsü, Elektrik İşleri Etüt İdaresi, Bursa Merinos ve daha birçoklarını eklediğimizde, 10. Yıl Nutku’nda Atatürk’ün “Az zamanda çok ve büyük işler yaptık” şeklindeki söyleminin kapsadığı alan daha da iyi anlaşılacaktır.
1930-47 yılları arasında da Cumhuriyetimizin fasılasız % 100’ün (1938’de % 98) üzerinde bir “ihracatın ithalatı karşılama oranı” gerçekleştirdiğini de kaydetmek gerekmektedir. 1947’den, karşılama oranında “artı” verdiğimiz son yıl olmuştur.

Dış ticaret camiası adına kendisini saygı, rahmet ve hasretle anıyoruz!