Barış ERKAYA / BORSA ANALİZ
Borsa İstanbul’da hisse senetleri işlem gören yüzlerce şirket var. Her yeni halka arzla bu sayı daha da artıyor. Fakat gelecek vaat eden her şirketi borsada görmek maalesef mümkün değil. Gelişen işletmelerin de hisse senetlerinin borsada işlem görmesi her ne kadar teşvik ediliyor olsa da çoğu şirketin belirli bir karlılık yapısına ulaşmadan Borsa İstanbul’da halka arz edilmesi hem şirketlerin değerlemesinin düşük kalabilmesi olasılığı hem de sermaye yapısına yönelik belirlenen gelecek stratejileri açısından çok kolay değil. Özellikle de söz konusu olan şirketlerin faaliyette bulunduğu sektörlerin yapısı gereği yeni gelişen sektörler olması, dolayısıyla karlılıktan önce büyüme ve yatırıma odaklanıyor olması nedeniyle yatırımcılar tarafından doğru değerlendirilmesi kolay olmuyor. Bu da büyük fırsatlar kovalayan, bir şirkete en ucuzken yatırım yapmak isteyen yatırımcılar açısından da, yatırımın finanse edecek kaynak bulma zorunluluğu bulunan şirketler açısından da handikaplar ortaya koyabiliyor. İşte bu durum son dönemde özellikle bu türden yatırımları finanse etmek için yeni yatırım platformlarının yükselişine yol açtı. Bu sadece Türkiye’de değil tüm dünyada da böyle. Risk sermayesi yatırımlarının yeni ve gelecek vaat eden sektörlerden şirketlerle, girişimlerle buluştuğu bu pazarlar yakın geçmişte artık bireysel yatırımcıları içine alan fon bulma platformlarını beraberinde getirdi. Fakat elbette her şirketin hem finansallarına hakim olmak, her bir yatırımcının yatırım yapacağı şirketlerin girişimcileriyle görüşmesi mümkün olan şeyler değil. Bu bu türden şirketlere yatırım yapabilecek analizleri bireysel yatırımcıların kendi başına yapabilmesi imkansıza yakın.
Peki bu durumda risk sermayesi yatırımı yapmak bireysel yatırımcıya tamamen kapanmış mı oluyor?
Kilit bir açığı kapatıyorlar
İşte bu noktada risk sermayesi yatırım ortaklıkları ve fonları devreye giriyor. Bu türden yatırımları gerçekleştiren yatırım fonlarının yaptıkları yatırım portföylerini çoğunlukla stratejileri gereği incelemek kolay değil. Fakat söz konusu olan risk sermayesi yatırım ortaklıkları olduğunda durum değişiyor ve bu şirketlerin nerelere yatırım yaptıkları hem finansal tablo dipnotlarında hem de web sitelerinde izlemek mümkün.
Gelin Borsa İstanbul’da hisse senetleri işlem gören bu risk sermayesi yatırım ortaklıklarının portföylerinde hangi şirketlerin olduğuna biraz derinlemesine bakmaya çalışalım. Lafın başında şunu hatırlatalım: Birçok yatırım holdingi de aslında risk sermayesi yatırımları yapıyor. Fakat çoğunun odak noktasının risk sermayesi yatırımları olmadığını düşününce burada ana faaliyet alanı bu olan yatırım ortaklıklarını değerlendirmeye almak çok daha mantıklı görülüyor.
Gelecek 100 yıla yatırım yapabilmek
Gelecek 100 yılı etkisi altına alabilecek yıkıcı ya da dönüştürücü yeni sektörler arasında sayabileceklerimiz neler diye düşündüğümüzde herhalde ilk aklımıza gelenler, giderek artan yenilenebilir enerji teknolojileri, elektrikli araçların yükselişiyle beraber ihtiyacın giderek artacağı enerjinin depolanması teknolojileri, COVID ve teknolojinin birbiri içinde geçmesiyle ortaya çıkan sağlık teknolojileri (healthtech) bunlar arasında. Z ve Alfa kuşağının giderek tüketim alışkanlıklarını domine ettiği bir dünyaya ilerlerken online alışveriş gibi yatırım beklentilerinin de daha demokratikleşmesini vaat eden yeni varlık sınıfları ve bu varlık sınıflarının işlem gördüğü merkeziyetsiz yatırım platformları, oyun yazılımları ve girişimleri, sürdürülebilir bir gıda üzerine çalışan veya teknolojiyi lojistikle birleştiren, finansal sektörü teknolojiyle daha geniş kitlelere yaymaya çalışan fintech şirketleri de sayılabilir.
7 GSYO işlem görüyor
Şimdi gelelim hisseleri Borsa İstanbul’da işlem gören girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının portföylerine. Şu anda Borsa İstanbul’da doğrudan girişim sermayesi yatırım ortaklığı olarak işlem gören şirket sayısı 7: Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı, Hedef Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı, HUB VC Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı, İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı, Pardus Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı, Rhea Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı, VerusaTürk Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı.
Bu şirketlerin yatırım yaptığı şirketlerin faaliyette bulunduğu sektörlere baktığımızda enerji, kimya, sağlık, yazılım, healthtech, lojistik, blockchain teknolojileri ve kripto paralar, endüstri 4.0, oyun, teknoloji, artırılmış gerçeklik gibi sektörlerde çok sayıda şirketin listede olduğu görülüyor.
Yenilikçi sektörlerdeki yatırımlar
Gözde GSYO’nun hızlı tüketim, teknoloji perakendesi, Hedef GSYO’nun fintech, spor, lojistik, blockchain ve kripto para (NFT), HUB VC GSYO’nun hem Türkiye’de hem de global bazda AR, yapay zeka, healthtech, finansal hizmetlere, İş GSYO’nun turizm teknolojileri, fine dining gibi alanlara, Pardus GSYO’nun enerji ve telekoma, Rhea GSYO’nun geri dönüşüm, enerji, sağlık lojistiği, VerusaTürk GSYO’nun oyun, healthtech, enerji gibi yenilikçi sektörlerden şirketlere yatırım yaptıkları dikkat çekiyor.
Burada dikkate değer olan nokta şu: Bireysel yatırımcıların bu türden şirketlerin hem faaliyetleri hem de finansal durum ile projeksiyonlarını analiz edebilmesi kolay olmazken, dev girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının bunları detaylarıyla inceleyebilme, girişimcilerle birebir görüşerek gelecek projeksiyonlarını dinleyip analiz edebilme yeteneklerinin olması. Bu türden girişim sermayesi yatırımcılarının hisselerinde yapılacak yatırımlar ise paket halinde bu yenilikçi sektör ve şirketlere risk sermayesi yatırımı yapma imkanı verebiliyor.
