Mine ATAMAN
Meslek liselerinde yaklaşık 2 milyon öğrenci olduğunu kaydeden Palandöken, “Her yıl 350 -400 bin aralığında mezun veriyor. Mezunlardan iş gücüne katılım oranı yüzde 66.1 diğer taraftan mezunların kendi alanlarında çalışma oranları oldukça düşük yüzde 10’un altında. Çıraklık hızla kan kaybediyor. Çırak olmayınca sanayiye kan gitmiyor” bilgisini de verdi.
“Eğer esnafın ışığı yanıyorsa o ülkede istikrar var demektir. Sokağın güvenliği, aydınlığıdır” diyen TESK Başkanı Bendevi Palandöken ile perakende yasası başta olmak üzere esnafın gündemdeki sorunlarını konuştuk.
Staj dönemine sigorta, maaş
Bendevi Palandöken, “Sanayinin en büyük sorunu ara eleman bulamamak. Ara elamanın olması için düzgün işleyen bir çıraklık sisteminin olması lazım. Türkiye’de çıraklık dönemi olan staj süresince öğrencilerden sadece iş kazası – meslek hastalığı – hastalık primi alınmakta, emeklilik primi se alınmamaktadır. Bu nedenle stajda geçen süreler hem sigortalı prim gün sayısında hem de sigortalılık süresinin başlangıcında geçerli olmamakta. Ara eleman yetiştirmek için çıraklık dönemi özendirilmeli, sigorta ve iyi bir maaş gençlerin o meslekte kalmasını sağlayacaktır” değerlendirmesini yaptı.
Patron işçiden düşük emekli maaşı alıyor Bendevi Palandöken, “Esnaf 9000 gün, işçi 7200 gün çalışıyor Anayasa’nın eşitlik ilkesine de aykırı” dedi ve ekledi: “EYT’nin önemli problemlerinden biri esnaf 9 bin gün çalışıp düşük emekli maaşı alırken işçi 7200 gün ile neredeyse iki katı maaş alması. Esnaf çoğu zaman en düşük baremden sigortasını yatırıyor. Ayakta kalabilmek çalışanın maaşını ödeyebilmek en düşükten ödediği prim yüzünden maaşı da çok düşük oluyor.” Palandöken “patron kim belli değil” diyerek yaşanan haksızlığa dikkat çekti.
Esnaf kendi dükkanında tezgahtar
“Esnaf kendi dükkânında tezgahtar, çiftçi tarlasında işçi oluyor” ifadesini kullanan Palandöken “Perakende yasasının düzenlenmesi gerektiğini, fiyatların ancak bu şekilde düşebileceğini ifade etti. Yasasız ceza ile mağduriyetin önlenmesi mümkün değil. Haksız rekabet yüzünden esnaf büyüyemiyor” şeklinde konuştu.
Küçük sermaye büyüyemiyor
“Esnafın sıkıntısı yüksek girdi maliyetleri ve büyüklerle rekabet edememek” ifadesini kullanan Palandöken şöyle devam etti: “2 milyondan fazla esnaf var. Küçük sermayenin önü tıkalı. Önce esnaf sonra servisçi olan esnaf toptancı, tüccar ve en nihayetinde sanayici oluyor. Son yıllarda esnafın büyüme oranı sıfır. Esnaflar 1 ile 3 yıl arasında işi terk ediyor. İş bulamayanlar elindeki sermayeyi dükkân açarak birkaç yıl içinde eritiyor, işini geliştiremeden kapatmak zorunda kalıyor. Sonuçta da orta ölçekli işletmelerin oranı azalıyor.”
Bakkalın satış fiyatının marketten daha düşük fiyata sattığına dikkat çeken palandöken, “Süpermarketler tedarikçileri perişan ediyor. Daha çok kar elde edebilmek için tedarikçiden ucuza ürün alıyor. Tarımsal fiyatların düşmesine neden olurken, çiftçiye de fiyat baskısı yapıyor” açıklamasını yaptı.
İndirimler vatandaşı stokçu yapıyor
“İndirimler yeniden planlanmalı” ifadesini kullanan Bendevi Palandöken, “Belirli dönemlerde ve belirli ürünlerde yapılmalı. Vatandaş ihtiyacı olmayan şeyleri satın almaya yönlendiriliyor. Vatandaş, yarına güven olmayınca, tasarruf edeceği yerde, stokçu oluyor. Yaptıkları pazarlama faaliyetleriyle tüketicileri daha fazla tüketmeye, gereksiz ürün satın almaya yönlendiriyor” diye konuştu.
Halk ekmekler israfa neden oluyor
TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Halk ekmekler fırıncılarla rekabet ediyor. Çok fazla ürettiğinde fırıncının elindeki ekmek kalıyor israfa neden oluyor” yorumunu yaparken “Dünyada süpermarket açmak belirli kurallara bağlı. Zincir marketler şehir dışında olmalı. Toplu alışverişler oradan yapılmalı. En işlek caddelerde AVM var. Bazı bölgelerdeki ticaret eğilimi o bölgenin sosyo ekonomik yapısını bozuyor. Bir kişi zengin oluyor diğerleri işini kaybediyor, onlarca insan kiracı oluyor” dedi.
