Yener KARADENİZ/İSTANBUL
Söz konusu markalar, geçmişten bu yana gerek sosyal denetimler, gerekse Yeşil Mutabakat kapsamında günün şartlarını görmezden gelerek birçok üreticiye büyük baskılar yapıyor. Üstelik bu baskı, söz konusu alanlarda Türkiye’nin gerisinde olmalarına rağmen Bangladeş ve Hindistan gibi rakip ülkelerde aynı oranda uygulanmıyor. Bahse konu markalar arasında H&M ve Inditex gibi birçok hazır giyim devi bulunuyor. Konuyla ilgili firmalardan şikayetlerin artması ve birlik başkanlarının da talebi üzerine Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, Türkiye tekstil ve hazır giyim ihracatçı birlikleri başkanlarından oluşan 11 kişilik heyet ile geçen hafta Inditex Grubu ile İspanya’da üst düzey temaslarda bulundu. Görüşme TİM bünyesinde ve tüm birlik başkanlarının tam kadro katılımı ile ilk kez gerçekleşmesi açısından önem arz ediyor.
Büyük alım grupları ile devam edecek
Görüşmelerde, bünyesinde Zara, Massimo Dutti, Pull&Bear, Bershka, Stradivarius ve Oysho markalarını barındıran Inditex ile ortak bir komisyon kurulması kararlaştırıldı. Her iki taraftan isimlerin yer alacağı komisyon, belirli aralıklarla bir araya gelerek sorunların giderilmesi ve işbirliklerinin geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapacak. İspanya’da gerçekleştirilen görüşmenin ikincisi ise bu ay sonunda Türkiye’de gerçekleştirilecek. Sektör temsilcilerinden aldığımız bilgiye göre bundan sonraki dönemde bu tarz toplantılar, talep gelmesi halinde Türkiye’nin ihracatından 300 milyon dolardan fazla pay alan markalar ve satınalma grupları ile devam edecek. Bunlardan biri de H&M olacak.
Inditrex’te Türkiye’nin tedarik payı %23
2021 rakamlarına göre Inditex markalarının 205’i Türkiye’de olmak üzere tüm dünyada 6 bin 447 mağazası bulunuyor. Yıllık 27,7 milyar Euro civarında gelir elde eden grubun Türkiye satışı ise 1 milyar 350 milyon doları buluyor. Yani grubun global satışlarında Türkiye’nin payı yaklaşık yüzde 5 seviyesinde seyrediyor. Grubun Türkiye’den tedarikine bakıldığında ise rakamlar çok daha yüksek. Inditex, Türkiye’de 200’e yakın tedarikçi ve bine yakın fabrikada üretim yaptırıyor. Halihazırda Türkiye, grubun toplam tedarikinden yüzde 23 civarında pay alıyor. Bunun rakamsal karşılığı ise yaklaşık 2,5 milyar doları buluyor. Bu rakam Türkiye hazır giyim ihracatının yaklaşık yüzde 10’una denk geliyor.
3. şirketler firmaları zorluyor
Bu ürünlerin alındığı bine yakın fabrikanın denetimleri ise 3. şirketlere devredilmiş durumda. Sorun tam da bu noktada başlıyor. Zira Avrupa’da direkt genel merkez tarafından yapılan denetimler, burada 3. şirketlere bırakılmış ve bu denetimi yapan bağımsız denetim şirketleri tabiri caizse birçok üreticinin canını yakıyor. Öte yandan Yeşil Mutabakat’a geçiş kapsamında yüksek miktarlı yatırım yapan şirketler, satınalma konusuna gelindiğinde ise önünü görmekte zorlanıyor. Aynı zamanda İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanlığını da yürüten TİM Başkanı Gültepe, denetim yorgunu olan firmalardan şikayetlerin artması ve birlik başkanlarının da talebi üzerine böyle bir ziyaret gerçekleştirdiklerine dikkat çekerek, ziyaretle Türkiye ve Inditex grubu arasında kurgulanan kazan- kazan modelindeki iş birliğinin daha üst seviyeye taşınmasına yönelik istişarelerde bulunduklarını belirtti.
1,5 yıldır motivasyon kaybı yaşanıyor
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, özellikle son 1,5 yıldır tekstil ve hazır giyim sektörleri üye firmalarının Inditex ile ticari ilişkilerinde yaşanan motivasyon kaybına ilişkin sektörlerin çözüm önerilerini grup ile paylaştıklarını vurguladı. Geri bildirimlerin ağırlıkla, denetim süreçleri, regülasyonlar ve enerji krizi konularında yoğunlaştığını belirten Gültepe, “Verimli bir toplantı gerçekleştirdik. İşbirliğinin devamı açısından bir komisyon kurulması kararlaştırıldı. 3 ya da 6 ayda bir toplanacak komite hem finansal hem teknik hem de sosyal denetim konularında işbirliğini beraberce geliştirmek için çalışacak. Kurulacak komite bu anlamda çok önemli. Bu ay sonunda da Inditex Grubu’ndan üst düzey yöneticiler Türkiye’ye gelecek. Karşılıklı istişare ile işbirliklerinin gelişerek artacağına inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
Inditex CEO’su Maceiras: Türkiye ayrıcalıklı konumda
Inditex grubu CEO’su Oscar Garcia Maceiras ve beraberindeki üst düzey yetkililer ise konuşmalarında çalıştıkları ülkeler arasında Türkiye’nin ayrıcalıklı bir konumda olduğunu belirterek en önemli problemin iletişim eksikliği olduğunu, Inditex’in Türkiye’yi AB’nin bir parçası olarak gördüğünü ve 2022 yılı içinde ilk komite toplantısını Türkiye’de yapmayı arzu ettikleri vurguladılar. Inditex Grubu Türkiye ile İspanya arasında tesis edilebilecek daha hızlı bir lojistik ağı ile, tekstil ve hazır giyim sektörlerinin iki ülke arasındaki ticarete en önemli katkılardan birini vereceğinin altını çizdi.
Firmalar denetim yorgunu
Türkiye tekstil ve hazır giyim sektör kurulu üyeleri tarafından yapılan değerlendirmelerde başta sürdürülebilirlik, enerji krizi, satın alma ve üretim süreçleri olmak üzere tüm gündem maddelerinin Inditex Grubu ile paylaşıldığı belirtildi. Artan enerji maliyetlerinin sektörleri negatif etkilediğini ve bu etkinin Avrupa’da yaşanan doğalgaz tedarik krizi ile daha da derinleştiğini dile getiren temsilciler, enerji krizi çözümleninceye kadar fosil yakıtlar ve özellikle kömür kullanımına izin verilmesinin üretimin devamlılığı açısından elzem olduğunu vurguladı. Markaların uyguladığı denetimler nedeniyle yerli üreticilerin yorgun olduğu değerlendirilen toplantıda; denetim maliyetlerinin yüksekliği ve gecikmeli randevulara ilişkin de değerlendirmeler paylaşıldı. Türk üreticilerinin ana gündemlerinin başında sürdürülebilirlik, döngüsel ekonomi ve dijitalleşmenin geldiği belirtilirken, yaşanan maliyet artışlarına karşın kurumlar arası iş birliğinin önemine dikkat çekildi.
