Tüm Kuruyemiş Sanayici ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Aykut Dinler, Türkiye’nin fındık, kayısı, Antep fıstığı, yer fıstığı, incir ve üzüm üretiminde küresel piyasada öne çıktığını kaydetti.
2021 yılı ile birlikte pandeminin azalmasıyla kuruyemiş tüketiminin normale geri döndüğünü belirten Dinler, ürün fiyatlarındaki artış nedeniyle tüketimde azalma eğiliminin gözlendiğini vurguladı.
TÜKSİAD olarak devletten beklentilerinin fiyat istikrarı, Türkiye’de yetişen ürünlere tohum çalışması ve üretim konusunda istikrar sağlanması olduğunu kaydeden Dinler, “Tarım Bakanlığı’na çok iş düşüyor. Tohum ve fidan geliştirme konusunda ciddi çalışmalar yapılması şart. Fındık üretiminde yeni bahçelerde yapılan ıslah çalışmalarıyla dönümünde eskiye oranla 2 kat daha fazla ürün alınabiliyor. Ayçekirdeğinde ise iyi bir tohumla 2-3 kat artış sağlanabilir. Ürünlerin verimliliklerini artırmayı başarabilirsek, fiyatları da düşürürüz.” dedi.
“Fiyat garantili alım sözleşmeleri firmaları iflasa sürüklüyor”
Gündemlerinin fiyat istikrarı olduğunu kaydeden Aykut Dinler, “Aynı ürünü aynı fiyata alamıyoruz ve aynı fiyata satamıyoruz. TL’nin değer kaybı ve ihracata giden ürünlerdeki görülen fiyat artışı fiyat istikrarının bozulmasına neden olan en önemli etkenlerdir. Bu durum iç piyasada ürün tedarikini zorlaştırıyor.” diye konuştu.
Çiftçilerin 2022 yılında ürünü kaça mâl edebileceklerini tahmin edemedikleri için bu yıl ürettikleri, sağlıklı gıda olan kuruyemiş ürünlerini piyasaya sürmekten çekindiğini ifade eden Dinler, “Gübre, mazot, ilaç ve işçilik giderlerinin artması onları endişelendiriyor. Örnek verecek olursak fındık fiyatları arttığı halde ürünlerini satmak istemiyorlar.” yorumunda bulundu.
Türkiye’de yıllık kişi başı ortalama 8-10 kilo kuruyemiş tüketiminin olduğuna dikkat çeken Dinler, şunları kaydetti: “Türkiye’de, yaklaşık bin tane toptan kuruyemiş ticareti yapan firma bulunmaktadır. Sektörde 30 bin kişi istihdam ediliyor. Türkiye’de 690 bin ton üretim, 25 milyar TL iç pazar büyüklüğüne sahip. Ayrıca, zincir marketlerin yıllık miktar ve fiyat garantili alım sözleşmesi yapmaları, fiyat geçişlerinde firmaları sıkıntıya düşürüyor hatta iflasa sürüklüyor. Koli, nakliye, ambalaj gibi yan giderlerinde yüzde 100’ün üzerinde artması ile maliyet sorunu yaşanıyor.”
İhracat 4 milyar, ithalat 600 milyon dolar
Türkiye’de kuruyemiş sektörünün iç pazarda yaklaşık 25 milyar TL büyüklüğe ulaştığını kaydeden Aykut Dinler, 2021 yılının ilk 10 ayına bakıldığında 4 milyar dolarlık ihracat ve yaklaşık 600 milyon dolarlık ithalatın yapıldığını anlattı.
Dinler, 2022 yılında TL’nin değer kaybetmesi ile ihracatın artmasını, iç pazarda ise fiyatların yükselmesi nedeni ile ciro artışı beklenirken tonaj olarak azalış beklediklerini dile getirdi.
