Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ, bu hafta Şans Sohbetleri’nde Fed sonrası fiyatlamaları ve beklentileri konuştu. Ağaoğlu, ABD ekonomisindeki durgunluk senaryosu için ‘gözüne far tutulmuş tavşan’ benzetmesi yaparken, Güldağ piyasalardaki ‘ayı formasyonu’ tartışmalarına 1978-82 dönemini hatırlatarak vurgu yaptı.

İkili, emtia fiyatlarındaki düşüşlere ayrı bir parantez açarken, Ağaoğlu majör bir düzeltme yorumu için erken olduğunu söyledi. Borsa İstanbul’da aşağı yönlü potansiyeli zayıf gören Ağaoğlu, enflasyonun şirket gelirlerine yansıyacağını kaydederek, Nasdaq’ın hareketine de dikkat çekti.

Güldağ: Merkez Bankası cephesinde bir değişiklik yok, faiz yüzde 14’te sabit kaldı. Bu ara özellikle emtia fiyatlarında sert hareketler görüyoruz.

Ağaoğlu: Baş aktörü Fed…

Güldağ: Her fırsatta Fed’e yüklenmeyi ihmal etmiyorsun. Dünya Bankası da bu yıl için dünya ekonomisi yüzde 2.1 büyüyecek diyor. Gelecek yıl ise beklentisi yüzde 1.5.

Ağaoğlu: Baş aktör Fed dememin sebebi, uzun süren bedava para dönemi ve getirdiği sıkıntılar. Herhangi bir teminat fonlama maliyeti görece olarak neredeyse bedavaydı. Şimdi iş değişti. Üstelik çok hızlı değişti. Tedarik zincirlerindeki sıkıntıya, Rusya -Ukrayna savaşı ile enerji ambargoları da eklendi. Bunlar fiyatlardaki dengesizliklerinin altına epey odun attı. Tabii bu süreçte iğneyi kendine batırmayan Fed, faiz artırmaya başladı. Avrupa Merkez Bankası bile artık eksi faizden sıfıra, hatta pozitife geçmeye çalışıyor. Paranın maliyeti artıyor. Teminatları fonlama işi maliyetli hale geldi. Bu maliyet nedeniyle düşen fiyatlar ek teminat ihtiyacını ortaya çıkardı. Onun da pahası üstüne bindi ve birbirini negatif olarak besleyen bir süreç hasıl oldu. Para kazandıkça teminatı azaltabiliyordun, fonlama maliyeti azaltılabiliyordu. Şimdi tersine fiyatlar düştüğü için teminat artırmanız gerekiyor. O yüzden de fonlayacağınız rakam artıyor. Piyasaların geri çekilmesinde ana sebep bu.

Güldağ: Emtiada fiyatlar blok olarak aşağıya doğru hareketlendi. Bu artık bir trend değişikliğidir diyebiliyor musun?

Ağaoğlu: Majör bir düzeltme demek için erken. Brent petrol 105 dolar civarına geldi. 111,65 seviyesi önemliydi. Bundan sonra kritik seviye 104-104,25 bölgesi. Eğer o seviye görülürse majör bir düzeltmeden bahsederiz. Daha önce 95 dolar seviyesine çekilebileceğini söylemiştik. Ama oraya kadar gitmesi için 104 doların aşağı kırılması lazım. Kırılma ihtimali de arttı.

Güldağ: Merkez ülkelerde resesyonun geleceğine herkes iyice inandı anlaşılan. Wall Street Journal da yazdı; son 70 yılda Fed ne zaman hızlı faiz artırsa mutlaka bir resesyonla karşı karşıya kalmış Amerikan ekonomisi.

Ağaoğlu: Gözüne far tutulmuş tavşan hikayesi gibi. Tavşan nasıl donakalıyorsa Amerikan ekonomisi de faizler yükselmeye başladığında donakalıyor, bekliyor, düzeltiyor. Işık etkisini azaltıyor ya da alışıyor gözleri tavşanın ondan sonra yürümeye başlıyor.

Güldağ: Bu dönem kısmen 78 -82 dönemini hatırlatıyor. 70’lerde hızla yükselen enflasyonun arkasından gelen merkez bankalarının faiz artırımı o dönemde de gündemdeydi. O faiz artırımları gelişmekte olan ülkelerde de borç krizlerine yol açmıştı. Borsalar da 2 yıl ayı piyasasına girmişti. Şimdi de bakıyoruz Nasdaq gibi borsalar yüzde 35 değer kaybetti.

Ağaoğlu: Henüz ayı piyasası değil. Faizin düşük olması nedeniyle hak etmediği kadar yüksek bir seviyeye çıkmıştı. Şimdi bir kısmını geri veriyor.

Güldağ: Amerikan ekonomi basını “ayı piyasasına girdik” diyor.

Ağaoğlu: Enflasyon her halükarda nominal fiyatları yukarıda tutmaya destek verecek. Evet, faizler yüksek ama enflasyon daha yüksek. Fed yıl sonu için 3-3,25 arası bekliyor. Ama halen ABD enflasyonu yüzde 8’in üzerinde. Yani nominal şirket karları da enflasyona bağlı olarak artacak. Yüzde 3,5’in üzerinde bir enflasyon olduğu takdirde şirket karları bundan pozitif etkilenecektir. 3 ile fonluyorsunuz 5 ile satıyorsunuz diye düşünün. Bu bilançolara yansıdığında, fiyatın çok düşmesine izin vermeyecek şekilde yataya döndürebilir işi. Şu anda 30 binleri görmüş olan Nasdaq için konuşalım, 25 binlere kadar düşmesi problem değil, orada da yataya geçer diye düşünüyorum.

Güldağ: Paritede dolar lehine olan hareket devam edecek gibi…

Ağaoğlu: 1,03-1,04 bandı önemli dip olmaya aday gibi görünüyor.Bir süre daha fazla aşağı gitmez.

Güldağ: O zaman dışıradan gelen haberler bizim için fena değil.

Ağaoğlu: Emtia bloğundaki geri çekilme bizim için avantaj şüphesiz. Tabii üretim maliyetimizi aynı şekilde ihracatta yansıtabiliyorsak. 130 dolar senaryosuna göre 100-105 dolar bandına geri çekilen bir petrol ehveni şer. Paritenin düşmesi bizim için biraz keyifsiz oldu.

Güldağ: Doğru, marjları iyice aşağıya çekiyor. Ama siparişler güçlü ihracat tarafında. Asıl iyi haber o. Bir de biz kendi yarattığımız sıkıntıları, erittiğimiz rezervlerin yükünü ihracatçının sırtına yüklemeye çalışmasak. Hemen her hafta güvencemiz dediğimiz, bel bağladığımız ihracatçıyı sıkıntıya sokan, enerjisini alan bir düzenlemeye gidiyoruz. Bir yanlış hesap var ama…

Ağaoğlu: Tabii ki düzenlemeler yapılır ama çok hızlı dolayısıyla da hatalı yapıyoruz.

Güldağ: O zaman da çalışır diye düşündüğümüz sistemler çalışmıyor. Neyse bugün ihracatçılar TİM’de Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile bir araya gelecek. İnşallah sorunlar aklı selim biçimde ele alınır ve çözümlenir.

KKM iyi bir seçenek, borsada yukarı yönlü potansiyel daha yüksek

Güldağ: Yazarımız Serhat hareket alanı yok Gürleyen, “Fed sonrası yükseliş boğa tuzağı çıktı” diyordu. Türkiye hisseleri için ne dersin?

Ağaoğlu: Bizim piyasamız açısından yatay düşüş ihtimali az. Herhangi bir anda baktığınızda o piyasanın aşağı yönlü hareketinin potansiyeli ile yukarı yönlü hareketinin potansiyeli nedir diye bakarsınız, – ki ona göre pozisyon alırsınız, aşağı yönlü potansiyeli yüksekse elinizdeki malı satarsınız. Hatta belki açığa satarsınız. Tersine yukarı yönlü potansiyeli yüksekse gider mal alırsınız veya vadeli kontratlardan uzun pozisyon alırsınız. Şu anda baktığımızda Türkiye’nin aşağı yönlü potansiyeli görece olarak az. Yukarı daha fazla.

Güldağ: Neden?

Ağaoğlu: Enflasyon cayır cayır. Şirket gelirlerine yansıyacak.

Güldağ: O zaman?

Ağaoğlu: Tabii bu gidip çatır çatır hemen hisse senedi alın anlamında değil. Dışarıda halen önemli düzeltmenin içindeyiz. Biraz daha devam edecek. Nasdaq’da 25 bin biraz iddialı bir rakam ama S&P’de 3 bin 500 görülecektir diye düşünüyorum. Sonra bu düzeltmenin de düzeltmesi gelecektir. “Yeterince sattık. En tepeye göre yüzde 45 düştü” diye söylenmeye başlayacak birileri. Ayrıca yüksek enflasyon şirket gelirlerini artacak, o da Fed’in faiz artışını karşılar diye düşünülecek. “Bu durumda şirketler kara bile geçer” gibi bir takım söylemler gelişeceği için yeniden bir toparlanma gelir.

Güldağ: Türkiye’de yatırımcının seçenekleri nedir sana göre?

Ağaoğlu: Şu anda elinde Türk Lirası bulunanların gidebileceği iki yerden biri gayrimenkul değeri borsa. Büyük olan rakamlar gayrimenkule gittiler, küçük olanlar borsaya. Her iki tarafı da biraz patlattılar. Gayrimenkulün düzeltme yapması biraz zaman alıyor. Nominal fiyatlarda düşüş çok beklemem ama reel de beklerim. O yüzden konutta yeni alım için bence çok uygun bir ortam yok. Kredi imkanları da daraldığı için gayrimenkul tarafının işi biraz zor. Borsa tarafında biraz daha pozitifim. Enflasyon tarafından belirleneceğini düşünüyorum. Kur Korumalı Mevduat iyi bir alternatif şu anda.

Altında fazla bir hareket alanı yok

Güldağ: Altın fiyatı yurt içinde yükselmeye devam ediyor…

Ağaoğlu: Altın-TL hareketi kurdaki hareketten kaynaklanıyor. Dünyada fazla bir hareket alanı yok. Yukarıda 1865- 1870 seviyesi ve arkasından 1935 aşılmadan majör bir hareket beklemiyorum. Şimdi 1828’lerde. Aşağı riski daha fazla gibi görünüyor. Fed’in faiz artışları gelmeye devam edeceği düşüncesiyle kolay kolay yukarı çıkacakmış gibi görünmüyor. Altın/TL hareketi ise tamamen kurdaki hareketten kaynaklanıyor.