TÜRİB’den yapılan yazılı açıklamaya göre, buğday, mısır, arpa başta olmak üzere Antep fıstığı, baklagiller, fındık, kuru kayısı, pamuk, zeytin ve yağlı tohum türünde 17 farklı ürün TÜRİB ELÜS Piyasası’nda işlem görüyor.
Söz konusu piyasada işlem hacmi geçen yıl bir önceki yıla göre 3,6 kat, işlem sayısı da 2,5 kat artış gösterdi.
Gıda arz güvenliği ve jeopolitik risklere rağmen verimli geçen hasat sayesinde 2022’de canlı bir tarım ürünleri piyasası yaşandı. TÜRİB, piyasaya kesintisiz hizmet vererek başarılı bir performans ile 2022 yılını tamamladı. 2022 yılında 377 binin üzerindeki işlemde, işlem hacmi 67 milyar lira, miktarı da 11,4 milyon ton oldu. 2022 yılı işlem hacminde özel sektörün payı ile Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) payı yüzde 50-yüzde 50 olarak dengeli bir seviye gösterdi. ELÜS Piyasası’nın faaliyete geçtiği 2019’dan bu yana 729 bin üzerinde işlemde 28 milyon ton ve 100 milyar liralık hacim gerçekleşti.
Gıda arz güvenliği için stratejik ürünler olan arpa, buğday ve mısır gibi hem gıda hem yem sanayisinin önemli girdisi olan ürünlerde kaydedilen yüksek rekolte ile TMO’nun piyasa düzenleyici politikaları aktif ve dinamik bir şekilde kullanması sayesinde piyasada öngörülebilirlik ve kontrollü fiyat dalgalanmaları sonucu sektör ve borsa 2022’yi başarılı bir performansla tamamladı.
Türkiye hububat rekoltesinin 4’te 1’ini saklama kapasitesine ulaştı
Hububat, baklagiller ve yağlı tohumlar başta olmak üzere TÜRİB’de işlem gören ürünlerin saklandığı lisanslı depolar, ürün borsacılığının ve gıda arz güvenliğinin temel direği. 163 lisanslı depo işletmesi 41 il, 127 ilçe, 234 farklı lokasyonda 8,8 milyon ton saklama kapasitesi ile hizmet veriyor. TÜRİB faaliyete geçtiğinde bu rakam 4 milyon tondu. Türkiye hububat rekoltesinin 4’te 1’ini saklama kapasitesine ulaştı.
TÜRİB Tarımsal Ürün Endeksleri’nin başlangıç tarihi 1 Nisan 2021, başlangıç değeri 1000 iken buğday, arpa ve mısır ELÜS işlemlerinin fiyatları üzerine hesaplanan TÜRİB Hububat Endeksi 2021 kapanış değeri 2005 oldu ve geçen yılı da yüzde 57,1 artışla 3150,6 değerinden kapattı.
2023’te de benzer bir performans bekleniyor
TÜRİB ELÜS Piyasası’nda 2023’te de 2022’ye benzer bir işlem ve piyasa kompozisyonu bekleniyor. Halen işleme açık 17 tarım ürününe kanola (kolza), zeytinyağı, beyaz peynir, kuru üzüm, çay ve şeker gibi ürünler de eklenerek, bu ürünlere yönelik lisanslı depoculuk ve ELÜS işlemlerini hayata geçirmek için çalışmalara devam edilecek.
TÜRİB AR-GE Merkezi, tarım piyasasında yerli ve milli borsacılık çözümünü TÜRİB İşlem Sistemi’nin (TÜRİS) Teknolojik Dönüşüm Projesi’yle ülkeye kazandırmayı hedefliyor.
2021’de başlatılan ve teknolojik dönüşüm ve ürün piyasası aracı kurumlarının (ÜPAK) işlemlere aracılık edeceği sisteme geçişin 1. fazının bu yıl tamamlanması planlanıyor. Söz konusu altyapı üzerinde vadeli işlem sözleşmelerini işleme açmak için çalışmalar da projenin 2. fazı olarak geliştirilerek, devreye alınacak.
Sürdürülebilir gıda güvenliği için lisanslı depoculuğun yaygınlaştırılarak sağlık ve kalite bakımından güvenilir gıdaya, ELÜS teminatlı kredilerle finansmana ve ELÜS Piyasası ile fiyat açısından erişilebilirliğe hizmet eden TÜRİB, içerisinde bulunduğu tarım ekosisteminin paydaşlarıyla bunu sağlamak için çalışmalarını 2023’te de sürdürecek.
