Türkiye’de tarımsal üretimin önemli ayaklarından biri olan kümes hayvancılığı, 2025 Nisan ayı verileriyle yeni bir denge arayışı içinde olduğunu gösteriyor. Özellikle tavuk eti üretiminde gözlenen büyük artış, sektörün iç talep ve ihracat yönlü gelişimini yansıtırken; yumurta üretimindeki dikkat çekici düşüş, bazı temel sorunların derinleştiğini ortaya koyuyor. Bu raporda hem sayısal veriler üzerinden gidişatı hem de sektörün arka planındaki dinamikleri detaylı şekilde yorumluyoruz.
TAVUK ETİ ÜRETİMİ YÜKSELİŞTE: İÇ VE DIŞ TALEP İTİCİ GÜÇ
2025 yılı Nisan ayında toplam 237 bin 567 ton tavuk eti üretildi. Bu rakam, bir önceki yılın Nisan ayına göre %23,5’lik, Mart 2025’e göre ise %2,6’lık artışa karşılık geliyor.
Tavuk Eti Üretimi (Bin Ton, 2025)
Ocak Şubat Mart Nisan
—— ——- ——- ——–
213 221 231 237
Bu Artışın Nedenleri Neler?
Ramazan ayı ve bayram etkisi: Et tüketiminin geleneksel olarak arttığı dönemlerde üretim de hız kazanır.
İhracattaki canlanma: Özellikle Orta Doğu ve Körfez ülkelerine yapılan ihracatlar bu dönemde artış gösterdi.
Maliyet avantajı: Kırmızı et fiyatlarındaki yükseliş, tüketiciyi beyaz ete yönlendirdi.
Yem maliyetlerinin göreli istikrarı: Yem fiyatlarındaki ani sıçramalar yaşanmasa da üreticinin hala temkinli olduğu bir dönemden geçiyoruz.
Bu rakamlar, sektörün beyaz ete yatırım yapmaya devam ettiğini gösteriyor. Ancak bu hızlı büyüme, biyogüvenlik, hayvan refahı ve çevresel sürdürülebilirlik açısından bazı riskleri de beraberinde getirebilir. Üretimin miktarı kadar kalitesi de artık öncelikli olmalı.
KESİLEN TAVUK SAYISINDA YÜZDE 20’Yİ AŞKIN ARTIŞ
2025 Nisan ayında kesilen tavuk sayısı 127 milyon 597 bin adet olarak kayıtlara geçti. Bu rakam, geçen yılın aynı ayına göre %20,7’lik artışı temsil ediyor. Yılın ilk dört ayında ise toplamda 488 milyon adetten fazla tavuk kesildi (bir önceki yılın aynı dönemine göre %11,5 artış).
Kesilen Tavuk Sayısı (Milyon Adet)
Ocak-Nisan 2024 → 438 milyon
Ocak-Nisan 2025 → 489 milyon
Ne Anlama Geliyor?
Üreticiler, et fiyatlarının yüksek olduğu dönemde daha fazla kesime yöneliyor.
Pazardaki hareketlilik, kesimhanede iş yükünü artırırken lojistik ve soğuk zincir sistemlerini de zorluyor.
Bu kadar yoğun kesimin arka planında hızlı büyütülen hayvanlar, kısa yaşam döngüleri ve yoğun yem tüketimi gibi sürdürülebilirlik sorunları da bulunuyor.
Tavuk kesimindeki artış, sektörün kısa vadeli kazançlara odaklandığını gösteriyor olabilir. Ancak bu eğilimin sürdürülebilir üretimle dengelenmesi şart. Uzun vadede üretim miktarları kadar, üretim modelinin de gözden geçirilmesi gerekiyor.
YUMURTA ÜRETİMİNDE KAN KAYBI: ÜRETİCİ ZORDA
2025 Nisan ayında 1 milyar 551 milyon adet yumurta üretildi. Mart ayına göre %5, geçen yılın Nisan ayına göre ise %9,1 düşüş yaşandı. Yılın ilk dört ayında yumurta üretimi geçen yılın aynı dönemine göre %9,7 azaldı.
Yumurta Üretimi (Milyar Adet)
Nisan 2024: 1,71 milyar
Nisan 2025: 1,55 milyar
Ocak-Nisan 2024: 7,07 milyar
Ocak-Nisan 2025: 6,38 milyar
Düşüşün Nedenleri
Yem fiyatlarındaki yükseliş, yumurtacı işletmeleri doğrudan etkiliyor.
Elektrik ve doğal gaz giderleri gibi sabit maliyetlerdeki artış, üreticiyi küçülmeye zorluyor.
Küçük ölçekli üreticilerin sektörden çekilmesi: Özellikle kırsalda faaliyet gösteren yumurtacıların bir kısmı faaliyetlerini durdurdu.
İhracat sıkıntıları: Özellikle Avrupa pazarındaki kotalar ve rekabet baskısı, dış satışları yavaşlattı.
Yumurtada yaşanan bu düşüşü sadece geçici bir üretim dalgalanması olarak değil, sistemsel bir sorun olarak okumak lazım. Eğer üretici korunmazsa, önümüzdeki aylarda yumurta fiyatlarında ciddi artışlar görebiliriz. Bu da dar gelirli kesimi olumsuz etkiler.
GENEL TABLO: DENGE KAYIYOR
ÜRETİM KALEMİ 2024 (Oca-Nis) 2025 (Oca-Nis) DEĞİŞİM (%)
Tavuk Eti (Ton) 802.042 920.645 +14,8
Kesilen Tavuk (Adet) 438.341.000 488.946.000 +11,5
Yumurta (Adet) 7.069.767.000 6.384.247.000 –9,7
Et üretimi ve kesim sayısında güçlü artışlar varken, yumurta üretiminde süregelen düşüş, sektörün farklı dinamiklerle ilerlediğini gösteriyor. Artık kümes hayvancılığını sadece “et” ya da “yumurta” değil, bütünsel bir sistem olarak ele almak şart.
NELER YAPILMALI?
🔹 Yumurta üreticileri desteklenmeli: Özellikle küçük üreticiler teşvik edilmeli, üretimde kalmaları sağlanmalı.
🔹 Enerji maliyetleri için sübvansiyon: Kümeslerdeki sabit maliyetlerin düşürülmesi yumurta arzını istikrarlı kılar.
🔹 Sürdürülebilir kesim politikaları: Kesim miktarları artarken, hayvan refahı ve çevre duyarlılığı da korunmalı.
🔹 İhracat pazarları çeşitlendirilmeli: Yumurta ve et ihracatı daha geniş pazarlara yayılmalı.
SONUÇ: DENGELİ BÜYÜME ŞART
Kümes hayvancılığı sektörü Nisan 2025 itibarıyla bir yönüyle parlıyor (tavuk eti), diğer yönüyle alarm veriyor (yumurta). Bu tablo bize şunu net biçimde gösteriyor: Sadece üretim artışıyla övünmek yetmez, üretim yapısı dengeli ve sürdürülebilir olmalı. Aksi halde kısa vadeli kazanımlar, uzun vadeli yapısal sorunları daha da büyütür.
Kaynak: TÜİK
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar