Sukuk Nedir?
Sukuk, diğer adıyla kira sertifikası olarak bilinen bir finansman sağlama aracı olarak öne çıkıyor. Çeşitli varlıkların ve hakların finansmanını sağlayarak işlev gören bu araç, faizsiz sabit getiri imkânı sunuyor. Sukuk sertifikaları, devlet ve şirketlere büyük oranda yardımcı oluyor. Kurumlar, bu sertifika aracını ihraç ederek yatırımcılara getiri elde etme olanağı tanıyor. Bir çeşit faizsiz sermaye piyasası ürünü olarak da tanımlanan sukuk sertifikası, ikincil piyasalarda büyük oranla kullanılıyor. Bunun sebebi ise bu sertifikanın ikincil piyasalarda alım satım işlemlerinde kullanılabilmesi oluyor. Ayrıca, yatırımcıların sahip oldukları varlıklardan getiri elde etmelerine olanak vermesi ürünün en büyük avantajları arasında yer alıyor. Varlığa dayalı bir sertifika olarak öne çıkan Sukuk, kurumların nakit akışını nereye aktardıkları konusunda da şeffaflık sağlıyor. Böylece, aktarılan nakit akışı güvenilir bir şekilde işlem görüyor. Sukuk, faizsiz bir yatırım enstrümanı olarak kullanılan sertifikalar arasında yer alıyor.
Sukuk İhracı Nasıl Yapılır?
Varlığa dayalı bir finansal sertifika olan bu araç, çeşitli müşterilerin sukuk ihracı yapması ile işlevsel hale geliyor. Bu ihracatta önemli olan, süreçlere hâkim olarak doğru adımlar atmak oluyor. Varlık kiralama şirketleri, çeşitli kurum ve kuruluşlara sukuk ihracat ederek finansman sağlıyor. Bu sürecin, bağlı olunan ilke ve standartlara uygun yönetilmesi gerekiyor. İhracat için hazırlanan sözleşmenin İslami kurallara uygun olması önem arz ediyor. Değerlendirme sürecinin ardından bir engel görülmemesi halinde sukuk sözleşmesi hazır hale geliyor. Böylece, sertifika yatırımcıya satılarak sukuk getirisi elde ediliyor. İlgili varlıkların getiri üretmesi durumunda, sözleşmede belirlenen tarihlerde gelir yatırımcı ile paylaşılıyor. Kira sertifikalarının ise birtakım şartları bulunuyor. Şartlar, sukuk türüne göre değişkenlik gösteriyor.
Sukuk Türleri
Varlık sahiplerinin, ihraç edilen varlıklardan getiri elde ederken bazı koşullara uyum sağlamaları bekleniyor. Elde edilen gelirden pay alarak menkul kıymet sağlama işlevi gören kira sözleşmesinin çeşitli türleri bulunuyor. Sukuk çeşitleri şöyle sıralanıyor:
İcara Sukuk: Sahipliğe dayalı bir kira sertifikası olarak biliniyor. Bu kira sözleşmesi türünde kaynak, kuruluşa ya da üçüncü kişilere kiralanıyor. Ek olarak VKŞ adına yönetilmek üzere kaynak kuruluştan varlık devralmak da mümkün oluyor.
Wakala Sukuk: Bu sukuk türünde kira, yönetim sözleşmesine bağlı oluyor. Yani, kaynak kuruluşa ait varlık ve haklar VKŞ için yönetiliyor. Elden edilen edilen VKŞ’ye aktarılıyor.
Murabaha Sukuk: Alım-satıma dayalı bir kira sertifikası olarak öne çıkıyor. Bu sertifika türünde bir varlık ya da hak belirli hükümler çerçevesinde VKŞ tarafından satın alınıyor.
Mudaraba/Muşaraka Sukuk: Bu sukuk türü ortaklığa dayalı olması ile öne çıkıyor. VKŞ’nin ortak olması üzerine bu kira sertifikaları ihraç ediliyor.
İstisna Sukuk: Eser sözleşmesine dayalı bir sertifika olarak biliniyor. Bu sözleşmede, VKŞ iş sahibi sıfatı ile bir taraf oluyor. Ardından, bir eser sözleşmesi kapsamında eser meydana getiriliyor.
Sukuk Almanın Avantajları Nelerdir?
Sukuk alım-satımının pek çok avantajı bulunuyor. Bu avantajlar nedeniyle pek çok kurum sukuk ihracını tercih ediyor. Sukuk almanın bazı avantajları şöyle sıralanıyor:
Dilediğiniz para cinsi ile borçlanma imkanı sunuyor. Örneğin, çoğu hazine usd sukuk kullanmayı tercih ediyor.
Sukuk satın almanın bir diğer avantajı, orta ve uzun vadede sabit getiri sağlaması olarak biliniyor.
Risksiz ve faizsiz bir şekilde yatırım deneyimi elde etmenize imkân tanıyor.
Dönemsel sabit kira getirisi sayesinde yatırımcılara düzenli bir kaynak sağlıyor.
Sukuk, varlığınızı ikinci el piyasasında da değerlendirme olanağı sunuyor.
Yatırımcılar ve muhatapları arasındaki sürecin şeffaf bir şekilde yönetilmesine olanak tanıyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı 2,5 milyar dolarlık sukuk ihracı gerçekleştirildiğini duyurdu. Sukuk ihracına 200 yatırımcıdan 3 kat talep geldiğini belirtti.
Hazine ve Maliye Bakanlığı 7 Kasım 2023 tarihinde uluslararası sermaye piyasalarında kira sertifikası (sukuk) ihraç edildiğini ve 5 yıl vadeli (14 Ocak 2029) ihracın tutarının 2,5 milyar ABD Doları olarak gerçekleştiğini bildirdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre kira sertifikasının kira oranı yüzde 8,5091, getiri oranı ise yüzde 8,50 (UST + 394,4 baz puan) olarak gerçekleşti.
Bakanlık ihraç tutarının 14 Kasım 2023 tarihinde hesaplara gireceğini belirtirken, ihraca 200 yatırımcının, ihraç tutarının 3 katı kadar talep gösterdiği bilgisini verdi.
Kira sertifikasının yüzde 45’i Orta Doğu, yüzde 24’ü Birleşik Krallık, yüzde 18’i ABD, yüzde 7’si diğer Avrupa ülkeleri, yüzde 4’ü Türkiye ve yüzde 2’si Asya’daki yatırımcılara satıldı
Bu son kira sertifikası ihracıyla birlikte 2023 yılında uluslararası sermaye piyasalarından toplam 10 milyar ABD Doları tutarında finansman sağlandı.
Kaynaklar: ekonomist.com-haber Türk
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
