Çevre; insanların ve diğer canlıların hayatları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamdır. Bir başka ifade ile yeryüzünde ilk canlı ile birlikte var olan çevre, bir organizmanın var olduğu ortam ya da şartlardır.
Sağlıklı bir hayatın sürdürülmesi ancak sağlıklı bir çevreyle mümkündür. Bir ilişkiler sistemi olan çevrenin bozulması ve çevre sorunlarının ortaya çıkması, genellikle insan kaynaklı etkenlerin doğal dengeyi bozmasıyla başlamıştır.
İnsanın çevresiyle oluşturduğu doğal dengeyi meydana getiren zincirin halkalarında meydana gelen kopmalar, zincirin tümünü etkileyip, bu dengenin bozulmasına sebep olmakta ve çevre sorunlarına yol açmaktadır.
Yukarıdaki bilgilerden de anlaşılacağı üzere uygar insanlar olarak çevremizi korumak, sağlıklı ve sosyal yaşamı geliştirmek, gelecek nesillere temiz bir çevre bırakmak hepimizin vatandaşlık görevidir. İlk akla gelen çevreyi koruma kuralları içinde yerlere çöp atmamak, pet şişeleri, cam şişeleri veya her türlü geri dönüşümü sağlanabilen materyalleri geri dönüşüme kazandırmak, israfı önlemek gibi basit ve kolay uygulamalardır. Çevreyi korumak sadece temizlik ve artıkların değerlendirilmesi anlamına gelmez. Örneğin sokak hayvanlarını özellikle yazlık yerlere terk etmek sağlıklı çevre açısından sakıncalıdır.
TÜİK in açıkladığı 2022 yılı çevre koruma harcamaları istatistiklerine göre: Çevre koruma harcamaları 140,3 milyar TL olarak gerçekleşti
Çevre koruma harcamaları 2022 yılında bir önceki yıla göre %111,4 artarak toplam 140,3 milyar TL olarak gerçekleşti. Çevre koruma harcamalarının %70,3’ü mali ve mali olmayan şirketler, %26,1’i genel devlet ve hane halkına hizmet eden kâr amacı olmayan kuruluşlar ve %3,6’sı ise hane halkları tarafından yapıldı.
Çevre koruma harcamalarının %60,9’u atık yönetimi hizmetlerinden oluştu
Çevre koruma harcamalarının %60,9’u atık yönetimi hizmetlerinden, %25,3’ü atık su yönetimi hizmetlerinden, %4,2’si dış ortam havasını ve iklimi korumadan, %4’ü biyolojik çeşitliliğin ve peyzajın korunmasından, %2,4’ü toprak, yeraltı ve yüzey sularının korunması ve kalitesinin iyileştirilmesinden ve %3,3’ü ise diğer çevre koruma konularından oluştu.
Çevre koruma yatırım harcamaları 32,7 milyar TL olarak gerçekleşti
Bir önceki yıla göre %140,9 artarak toplam 32,7 milyar TL olarak gerçekleşen çevre koruma yatırım harcamalarının %84,7’si mali ve mali olmayan şirketler, %15,3’ü ise genel devlet ve hane halkına hizmet eden kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapıldı.
Çevre koruma harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki payı %0,93 oldu
Çevre koruma harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki oranı 2021 yılında %0,91 iken 2022 yılında %0,93 olarak gerçekleşti.
Kaynak: TÜİK
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
