Hazine ve Maliye Bakanlığı, kamu harcamalarında hem şeffaflığı sağlamak hem de israfı önlemek amacıyla **“Yapay Zekâ Destekli Muhasebe ve İleri Analitik Projesi” **ni hayata geçirdi. Artık devletin harcadığı her kuruş, sadece muhasebe kayıtlarına değil, yapay zekâ destekli analizlere de takılıyor.
KAMU KAYNAKLARI ARTIK YAPAY ZEKÂ GÖZETİMİNDE
Bu projeyle amaçlanan çok net:
Gereksiz harcamaların önüne geçmek,
Mevzuata aykırı işlemleri tespit etmek,
Kamu parasını daha etkili kullanmak.
Yani artık devletin parası savurganca kullanılmayacak, her harcama yapay zekâ tarafından incelenip, karşılaştırmalarla analiz edilecek. Eğer bir kamu kurumu benzerlerine göre aşırı harcama yapıyorsa, bu sistem bunu fark edip ilgili birimleri uyarıyor. Mevzuata aykırı bir durum varsa inceleme başlatılıyor.
Kısacası devlet, cebinden çıkan her kuruşun hesabını sadece insan gözüyle değil, teknoloji desteğiyle de yapıyor.
HEM DENETİM HEM TASARRUF HEM VERİMLİLİK
Bu sistem sadece denetim değil, aynı zamanda tasarrufun da altyapısını kuruyor. Gerçek zamanlı veri analizleri sayesinde kaynak israfı engelleniyor. Harcamalar, planlı ve kontrollü bir yapıya oturtuluyor. Yani devletin kesesinden çıkan para, artık daha dikkatli ve verimli şekilde kullanılıyor.
Bu aynı zamanda mali kararların kalitesini de artırıyor. Bakanlık, veri odaklı karar alırken, sadece geçmişe değil geleceğe de yönelik adımlar atabiliyor.
KAMU GELİRLERİNDE DE DİJİTAL HAMLE: e-TAHSİLAT
Devlet sadece harcama tarafında değil, gelirlerin toplanması konusunda da teknolojiyi devreye sokmuş durumda. “E-Tahsilat Uygulaması” sayesinde artık birçok kamu ödemesi dijital yolla, güvenli şekilde tahsil ediliyor.
Vatandaş;
Gümrük vergisi,
Milli emlak satış ve kira bedelleri,
Bedelli askerlik ücretleri gibi 30’dan fazla kamu ödemesini artık bankaların mobil uygulamaları, internet şubeleri, ATM’ler ya da doğrudan şubeler üzerinden kolayca yapabiliyor.
Bu sistemle hem vatandaş kolaylık yaşıyor hem de devlet gelirlerini anlık olarak takip edebiliyor. Üstelik bu gelirler doğrudan dijital ortama kaydolduğu için kayıp-kaçak ya da gecikme riski ortadan kalkıyor.
RAKAMLARLA BÜYÜK BAŞARI
Bu sistemin ne kadar etkili olduğu rakamlarla da ortada:
Son 1,5 yılda 2,8 trilyon liralık kamu tahsilatı e-Tahsilat sistemiyle yapıldı.
Bu tutar, 2024 yılı merkezi yönetim bütçe gelirlerinin yüzde 20,6’sını oluşturdu.
Yani neredeyse her 5 liralık kamu geliri içinde 1 lira, dijital sistemle kasaya girdi.
BAKAN ŞİMŞEK’TEN NET MESAJ: “ŞEFFAFLIK, DİSİPLİN VE TEKNOLOJİ”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu süreçlerin sadece teknolojik bir hamle olmadığını; aynı zamanda mali disiplinin, hesap verebilirliğin ve vatandaşla şeffaf iletişimin güçlendirilmesi anlamına geldiğini vurguluyor.
Şimşek’in ifadesiyle:
“Kamu kaynaklarını en etkin şekilde kullanmaya devam ederken, yapay zekâ destekli uygulamalarla şeffaflığı ve hesap verebilirliği önceliklendirerek mali disiplini daha da güçlendireceğiz.”
Ayrıca Şimşek, bu uygulamaların vatandaşların kamu işlemlerini hızlandıracağını ve devlet kaynaklarının daha iyi yönetileceğini belirtiyor.
DEĞERLENDİRME: KAMUDA AKILLI DÖNEM BAŞLIYOR
Bu uygulamalarla birlikte artık kamu yönetimi sadece defter tutmakla yetinmiyor; veriyle karar alan, akıllı sistemlerle çalışan bir yapıya geçiyor. Yani teknoloji sadece özel sektörde değil, artık kamu yönetiminde de işin merkezine yerleşiyor.
Devletin harcaması da geliri de daha sıkı kontrol altında. Bu da hem tasarruf hem halkın güveni hem de vergi bilincinin artması açısından olumlu bir gelişme.
Kısaca söylemek gerekirse; “akıllı kamu yönetimi” dönemi resmen başlamış durumda. Yapay zekâ, artık sadece robotik işler değil, kamu bütçesi gibi ciddi alanlarda da devrede. Bu da gelecekte kamu yönetiminin çok daha etkin, şeffaf ve vatandaş odaklı olacağının işareti.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar