Para ilk önce Lidyalılar tarafından bulunmadan önce alışverişler takas usulü ile yapılmakta idi. Yani 2 kg buğday bedeli olarak 3 kg domates;5 kg zeytin bedeli olarak 15adet yumurta ile takas edilirdi.
Para günümüzde alışveriş aracı olduğu kadar ileriye dönük hedeflerimize ulaşmak için önemli bir faktördür. Bir fert, bir aile, bir işletme, bir kurum, bir devlet için para zorunlu ve gerekli bir unsurdur. Ferdi olarak olduğu gibi yukarıda saydığım her birimin paraya ihtiyacı sonsuzdur. Çünkü yaşamak için birtakım ihtiyaçların giderilmesi gerekir ve bu da ancak parayla mümkün olabilmektedir.
Bir aileyi ele aldığımızda; vazgeçilmez ihtiyaçlar, eğitim gereksinimi, sağlık gereksinimi, kültür ve sanat giderleri, tatil giderleri, ev ve araba satın alınması gibi giderler söz konusudur. Bir devlet için düşündüğümüzde, halka hizmetin sınırı olmadığına göre para ihtiyacı da bitmeyecektir. Devletlerin tek geliri toplanan vergiler olduğuna göre öncelikle vergi adaletinin sağlanması için biz vatandaşlar vergilerimizi sağlıklı ve zamanında ödemeliyiz. Ödediğimiz vergilerin devlet tarafından da doğru ve verimli şekilde kullanılması sayesinde eğitim, sağlık, ulaşım gibi hizmetler, millete hizmet için yapılmaktadır.
Paranın yönetimi oldukça önemlidir ve özellikle enflasyonist ortamlarda enflasyondan korumak baz alınarak kaynakların verimli kullanılması esastır.
Yazımızda bir ailenin parasını etkin kullanabilmesi için izlenebilecek bazı kuralları anlatmaya çalışacağım.
*Öncelikle gelirimiz ne kadar
*Vazgeçilmez giderlerimiz için gelirimizin yüzde kaçını ayırabiliyoruz.
*Çocuklarımızın eğitimi için ne kadar bütçemiz bulunmaktadır.
*Sağlık giderlerimiz için limitimiz var mı
*Sanat ve kültür faaliyetleri için ne kadar bütçe yapabiliriz.
*Tatil harcamalarımız en fazla ne miktar olacaktır
*Ne kadar birikim yapabileceğiz.
Gibi ve varsa daha fazlasını gelirimizle orantılı olarak paylaştırmalı ve aylık veya yıllık aile bütçemizi yapmalıyız. Ve bütçeye mümkün olduğu kadar uymak esas alınmalıdır. Bütçe tahmin demek olduğuna göre yapılan işlemlerde az miktar sapma olabilir.
İktisat kuralının söylediği gibi kişinin geliri arttıkça harcamaları da artacaktır. (Aksekili değilse) Çünkü ihtiyaçların sonu yoktur ve artarak devam edecektir.
Paranın sağlıklı bir şekilde yönetilebilmesi için bütçe yapılması kaçınılmaz bir gerçektir. Çünkü bütçe yapmak her şeyden önce paranın bizi yönetmedi değil, bizim parayı yönetmemizi sağlayacak, önümüzdeki süreçte yaşam standartımızı belirleyecek veya biz yol haritası çizecek, kendimize olan güvenimizi arttıracak, tasarruf eğilimimizin çoğalmasını sağlayacaktır. Dolayısıyla yukarıda saydığım vazgeçilmez ve diğer giderlerin karşılanmasından sonra hedeflerimize ulaşmamızı kolaylaştıracaktır.
Bir atasözü der ki; “yıldızlara uzanmaya çalışınız, ulaşamasanız bile yükselmiş olursunuz”. Anlamlı ve düşündürücü bir cümle olduğu aşikardır. Kendimize mutlaka büyük hedefler belirlemeli ve hedefe ulaşmak için tüm gayretimizle çalışmalıyız. Örneğin bir aile lüks bir bölgede ev satın almak için tasarruflarını bu yöne kaydırabilir ve amacına ulaşmanın çok zor olsa bile bunun bilincindedir
Tasarruf edilme imkânı olduğu taktirde yapılan tasarrufların hangi yolla değerlendirileceği üzerinde de çalışmak gerekir. Günümüz koşulları göz önüne alındığında tek maaşla geçinmek neredeyse imkânsız duruma gelmiştir. Aile bütçeleri de karmakarışık durumadır neredeyse her gün bütçe revizyonu gerekecektir. Tasarruf kanalları hakkında hepimizin bildiği yolları yazma gereğini duymuyorum.
Bütçemiz bazı giderlerimizi karşılamaması durumunda iş değiştirmek veya ikinci bir işte çalışmak zorunda kalabiliriz.
Saygılarımla
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist
