Konut satışları bir ülkede halkın refah düzeyinin artması, gelir dağılımın adaletli olması, bireylerin milli gelirden aldıkları pay, ekonomiye olan güven gibi çeşitli açılardan değerlendirildiğinde ülkenin ekonomik gelişme göstergelerinden biridir. Ülkenin ev sahipliği ve kiracı oranları konut satışlarının bilgilendirilmesi açısından önemli bir etkendir.

Ülkemizde her yıl konut satış istatistikleri TÜİK tarafından yayınlanmaktadır. Genel olarak bakıldığında konut satışlarının yeterli seviyede olabilmesi, vatandaşların gelir seviyeleri ile doğru orantılıdır. Yani gelirlerin temel ihtiyaçları karşıladıktan sonra yatırım yapmaya, tasarruf yapmaya elverişli olması gerekir. Ülkemizde maalesef bu durumdan söz edemiyoruz. Aralık 2021 tarihinden bu yana yaşadığımız süreçte enflasyon sürekli yüksekmekte, alım gücü oldukça düşmekte, hayat pahalılığı her geçen gün artmaktadır. Durum böyle olunca yüksek enflasyondan etkilenen konut fiyatları astronomik seviyelere gelmiş, öncelikle dar ve sabit gelirli vatandaşlarımızı için ev almak hayalden öte gitmemiştir. Asgari ücrete ve emekli maaşlarına yapılan zamlar ilk bakışta yüksek oranlı görünmesine rağmen durdurulamayan fiyat artışları nedeniyle kısa bir süre sonra enflasyona yenik düşmüş ve halkın büyük çoğunluğu geçim sıkıntısı çekmek durumunda kalmıştır. Yükselen hayat koşulları bırakın ev sahibi olmayı, yükselen kira ücretleri de ödenemez duruma gelmiştir. Özellikle büyük kentlerde barınma sorunu güncelliğini korumaktadır.

TÜİK tarafından yayınlanan rapora göre;

Türkiye genelinde konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21,4 azalarak 105 bin 476 oldu. Konut satışlarında İstanbul 18 bin 166 konut satışı ve yüzde 17,2 ile en yüksek paya sahip oldu.

Satış sayılarına göre İstanbul’u 12 bin 23 konut satışı ve yüzde 11,4 pay ile Ankara, 6 bin 120 konut satışı ve yüzde 5,8 pay ile Antalya izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 23 konut ile Ardahan, 54 konut ile Hakkâri ve 69 konut ile Bayburt oldu.

Konut satışı, Mart 2023

Konut satışları Ocak-Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,5 azalışla 283 bin 215 olarak gerçekleşti.

Türkiye genelinde ipotekli konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16,5 azalış göstererek 25 bin 262 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 24,0 olarak gerçekleşti. Ocak-Mart döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13,9 azalışla 58 bin 822 oldu.

Mart ayındaki ipotekli satışların 8 bin 811’i; Ocak-Mart dönemindeki ipotekli satışların ise 18 bin 164’ü ilk el satış olarak gerçekleşti.

Türkiye genelinde diğer konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22,8 azalarak 80 bin 214 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 76,0 olarak gerçekleşti. Ocak-Mart döneminde gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10,9 azalışla 224 bin 393 oldu.

Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,2 azalarak 32 bin 899 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 31,2 oldu. İlk el konut satışları Ocak-Mart döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,2 azalışla 83 bin 907 olarak gerçekleşti.

Türkiye genelinde ikinci el konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,3 azalış göstererek 72 bin 577 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 68,8 oldu. İkinci el konut satışları Ocak-Mart döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,7 azalışla 199 bin 308 olarak gerçekleşti.

Yabancılara yapılan konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38,7 azalarak 3 bin 415 oldu. Mart ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 3,2 oldu.

Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı bin 324 konut satışı ile Antalya aldı. Antalya’yı sırasıyla 1090 konut satışı ile İstanbul ve 240 konut satışı ile Mersin izledi. Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Mart döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23,8 azalarak 10 bin 926 oldu.

Mart ayında Rusya Federasyonu vatandaşları Türkiye’den 1175 konut satın aldı. Rusya Federasyonu vatandaşlarını sırasıyla 472 konut ile İran, 165 konut ile Irak ve 160 konut ile Ukrayna vatandaşları izledi.

Konuyu grafiklerle özetlemeye çalışalım

Ocak-Mart 2023 döneminde toplam 283215 adet konut satışı gerçekleşmiş, ancak geçen yılın aynı dönemine göre %11,5 azalma gözlenmiştir.

ZAFER ÖZCİVAN

Ekonomist