Yüksek enflasyonla mücadele, diğer ekonomik koşulların zorluğu, çocukların istikbalinin sağlanması gibi nedenlerle uzun yıllardan bu yana yurdumuzda iç göç olayları çoğalmaya başladı. En çok göç alan ve en çok göç veren il İstanbul oldu.
Göç sebeplerinin başında gelir dağılımına bağlı olarak yaşanan ekonomik sıkıntılar, kira ücretlerinin astronomik rakamlara ulaşması en başta gelen sebepler arasında görülebilir. Asgari ücret ve emekli maaşlarına yapılan zam oranı yeterli seviyede görülmesine rağmen 1-2 ay gibi kısa sürede enflasyonun altında kalmakta, bu da yoksulluğun artmasına sebep olmaktadır. Memurlar da dahil olmak üzere dar ve sabit gelirliler memleketlerinden görev almayı veya emekliliklerinde memleketlerinde yaşamayı yeğleyerek en azından kira derdinden kurtulmayı, bazıları için geçerli olmak üzere ekilecek alanlarını değerlendirerek az da olsa gelir elde etmeyi planlamaktadırlar. Tabii ki bu olanak her vatandaş için geçerli değildir. Çocukları eğitim almakta olan veya çalışan torun sahibi aileler bütün zorluklara katlanarak bulundukları yerde yaşamlarını idame ettirmek zorundadır.
Eskiden köyden kente göç olayı yoğun olarak gerçekleşirken şimdi ise tersine bir göç başlamış bulunmaktadır. Yaşadığımız ekonomik kriz bazı vatandaşlarımızı kentten köye veya büyük kentlerimizde düşük kira ile oturabilecekleri semtlere göç etmesine sebep olmuştur. Çünkü içinde bulunduğumuz ortanda ileriye dönük bir program yapılması çok zordur ve ekonomik yaşam koşulları her geçen gün ağırlaşmaktadır. İnsanlar kilo yerine gramla alışveriş yapmaya başlamışlar, birçok aile de yeterli şekilde beslenememektedir. Ertan fiyatlar yüzünden beslenme alışkanlığı değişmek durumunda kalmıştır. Çünkü maaş ve ücret gelirleri enflasyonun sürekli atında kalmakta ve bunun doğal sonucu olarak halkın alım gücü azalmakta, hayat pahalılığı sürekli yükselmekte kısaca halkın refah düzeyi bırakın yükselmeyi sürekli düşmektedir. İnsanlar bu koşullara çözüm olarak göç etmeyi tercih eder duruma gelmişlerdir.
Artan işsizlik rakamları da göç olaylarının artmasında bir başka etkendir. Yazılı ve görsel basında izlediğimize göre birçok vatandaş iş bulma ümidini keserek iş aramaktan vazgeçmiş durumdadır.
Göç olayı sadece yurt içine değil, yurt dışına da beyin göçü olarak artmaya başlamıştır. Geleceği daha iyi olacağına inanan, daha rahat iş bulma ümidi olan, daha rahat bir sosyal yaşam amaçlayan gençlerimiz yurt dışında çalışmayı yeğlemektedir.
Göç konusunda en önemli ve zorunlu sebep geçtiğimiz 6 şubatta yaşadığımız ve asrın en büyük felaketi olarak değerlendirilen ve 11 ilimizi etkileyen afettir. (Allah tekrarını göstermesin) Deprem bölgesinde afeti yaşayan, evini yerini kaybeden depremzede vatandaşlarımız zorunlu olarak başka illere veya ilçelere göç ederek hısım akrabalarının yanına sığınmak zorunda kalmışlardır. Bunlardan bazıları devletin koruması altına alınmış; devlet kurumlarının misafirhanelerine, öğrenci yurtlarına yerleştirilmiştir.
Ülkemizde net göç sayısı, hangi illerin daha çok göç aldığı, hangi illerin daha çok göç verdiği konusunda Euronews sitesinin araştırması aşağıdadır.
Türkiye’de en fazla göç alan da en fazla göç veren şehir de İstanbul oldu. İstanbul’dan ayrılanların sayısı 33 bin daha fazla oldu. Gelen ve giden göç karşılaştırıldığında depremden etkilenen 10 ilin nüfusu 69 bin azaldı.
Türkiye’de iç göç hız kesmiyor. Her sene yüzbinlerce kişi bir şehirden başka bir şehre göç ediyor. 6-7 Şubat depremlerinin 2022 yılı verilerini çok etkilemediği görülüyor. Gelen ve giden göç karşılaştırıldığında depremden etkilenen 10 ilin nüfusu 69 bin azaldı. Türkiye’de en fazla göç alan da en fazla göç veren şehir de İstanbul oldu. İstanbul’dan ayrılanların sayısı 33 bin daha fazla oldu.
Peki, hangi iller daha çok göç alıyor, hangi iller göç veriyor? 6-7 Şubat depremleri bölge illerinin nüfusunu nasıl etkiledi? Hangi ilden kaç kişi ayrıldı, kaç kişi geldi?
BÖLGELERE GÖRE NET GÖÇ
Kaynak: TÜİK • (*Gelen-giden farkı)
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) iç göç istatistiklerine göre 2022 yılında 2 milyon 791 bin kişi iller arasında göç etti.
En çok göç alan da göç veren de İstanbul
2022’de resmi nüfusu 15,9 milyon olan İstanbul 385 bin iç göç aldı. 418 bin kişi ise İstanbul’dan başka illere taşındı.
İller hem göç alıyor hem de göç veriyor. Aradaki farka ise net göç deniliyor. Net göç sıfırdan büyük ise bu şehre gidenden daha fazla kişinin geldiği anlamına geliyor. Eğer net göç eksi ise bu ilde göç eden sayısı daha yüksek demek. Bundan dolayı hangi şehirlerin en fazla göç alıp verdiğinden ziyade net göç daha anlamlı bir veri.
Net göçün en yüksek ve en düşük olduğu iller hangisi?
Net göçün en yüksek olduğu il Ankara ve Kocaeli (27 bin) oldu. Ardından Tekirdağ ve İzmir (25 bin), Bursa (20 bin), Antalya (13 bin), Muğla (12 bin), Sakarya (10 bin), Aydın ve Balıkesir (9 bin) oldu.
Kaynak: TÜİK • (*Gelen-giden farkı)
Deprem bölgesinden 3 il eksi göç listesinde
Verdiği göç aldığı göçten fazla ise ortaya “eksi göç” ortaya çıkıyor. Eksi göçün en yüksek olduğu 10 il arasında 6-7 Şubat depremlerinden etkilenen 3 şehir de bulunuyor. Eksi göçün en yüksek olduğu şehir 33 bin ile İstanbul. Bu; İstanbul’un aldığından daha çok göç verdiği anlamına geliyor.
Eksi göçün en yüksek olduğu diğer iller ise şöyle: Van (29 bin), Şanlıurfa (23 bin), Ağrı (21 bin), Diyarbakır (14 bin), Erzurum (13 bin), Muş (11 bin), Hatay ve Mardin (8 bin) ve Kars (7 bin).
Net göç hızı ne demek?
Şehirlerin nüfusu oldukça farklı olduğundan sadece göç eden sayısına bakmak eksik kalıyor. Bunun yerine “net göç hızı” öne çıkıyor. Net göç hızı; göç edebilecek her bin kişi için net göç sayısı.
BÖLGELERE GÖRE NET GÖÇ HIZI
Kaynak: TÜİK • (*Göç edebilecek her bin kişi için net göç sayısı)
Net göç hızının en düşük olduğu iller şöyle: Ağrı (-yüzde 40), Ardahan (-yüzde 30), Gümüşhane (-yüzde 28), Muş (-yüzde 27) ve Kars (-yüzde 26).
Net göç hızının en yüksek olduğu iller ise şöyle sıralandı: Tekirdağ (yüzde 23), Yalova (yüzde 22), Kocaeli ve Sinop (yüzde 13) ve Muğla (yüzde 12).
BÖLGELERE GÖRE İLLERİN ALDIĞI GÖÇ, VERDİĞİ GÖÇ, NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI-2022
Kaynak: TÜİK
Göç nedenleri: Hane fertlerine bağımlılık ve eğitim
2022 yılında iller arası göç eden 2 milyon 791 bin kişiden 592 bini hanedeki fertlerden birine bağımlı göç etti. Diğer göç etme nedenleri incelendiğinde, 526 bin eğitim, 479 bin 250 kişinin ise daha iyi konut ve yaşam koşulları nedeniyle göç ettiği ortaya çıktı.
Gençler en çok göç edenler
En fazla göç hareketliliğinin yaşandığı yaş grubu 20-24 yaş grubu oldu. Bu hareketliliğin en önemli sebebi ise eğitim. Söz konusu yaş grubunda göç edenlerin 258 bini eğitim, 92 bini işe başlamak / iş bulmak ve 50 bini ise daha iyi konut ve yaşam koşulları nedeniyle göç etti.
Öte yandan, 2022’de 139 bin 531 Türk vatandaşı yurt dışına göç ederken 94 bin 409 Türk vatandaşı da Türkiye’ye göç etti. Bu; 2016 yılından bu yana son yedi senedeki en yüksek sayı. Ancak 2016-2022 arasını kapsayan son yedi yılın toplamına bakıldığında yurt dışından Türkiye’ye göç edenlerin toplamı Türkiye’den gidenlerden az farkla daha yüksek.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
