Küresel iklim değişikliği, hiç birimizin aklına gelmeyen hava olaylar, özellikle sıcak hava dalgaları söz konusu olmaktadır. Kışın tam ortasına geldiğimiz günümüze kadar İstanbul’a yağmur bile hissedilecek şekilde yağmamıştır ve geçen yıl bu günlerde ise her yer karla kaplıydı.

Küresel iklim değişikliği hepimizi etkilemektedir ve buna çözüm olmadığı ve kaçış olmadığı aşikardır. Bilim insanlarının ifadelerine göre önümüzdeki yarım asır içinde sıcaklık artışları devam edecek ve ülkemiz de bu değişiklikten olumsuz yönde etkilenecektir. Ekonomik açıdan bakıldığında ülkemiz en başta tarım sektörü olmak üzere endüstri ve turizm açısından olmak üzere her sektör olumsuz yönde etkilenecektir. Olayın maddi yönünden çok değişen toprak yapısı, bazı canlıların yok olması, ekosistemin değişimi yaşam açısından önemlidir. Daha da önemlisi yaşayacağımız su sıkıntısıdır. Yağmur yağmaması nedeniyle İstanbul’da barajların doluluk oranı minimum seviyeye inmiştir.

Bir tarım ülkesi olan Türkiye’de bazı ekim alanları susuzluktan toprakları çatlamaya başlamıştır. Bozulan ekosistem ise bazı hastalıkları beraberinde getirebilir. Araştırmalara göre; küresel ısınma aynı şekilde devam ederse, yaz aylarında Türkiye’nin batısında sıcaklıklar 5 ila 6 derece, Orta ve Doğu Anadolu ile Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ise 3 ila 4 derece yükselecek. Kış aylarında da sıcaklıklar 2 ila 3 derece yükselecek. Karadeniz Bölgesi’nde yağışlar yüzde 10 ila 20’lik artış gösterecek, güneyde ise yüzde 30’a kadar azalacak.

Bölgelere göre değişmekle birlikte genel olarak sıcaklık artışlarında kışları 4°C, yazları ise 6°C’lik bir fark olacağı düşünülmektedir. Türkiye’nin yıllık ortalama sıcaklığında 2,5°C ile 4°C arasında bir artış olacağı gözlenmiştir.

Tüm bunlar beraberinde ülkemizin su kaynaklarında ciddi derecede azalma, kuraklık ve çölleşme, tarımsal verim kaybı, orman yangınlarının sayısında ve etkisinde artış ve biyolojik çeşitlilik kaybını getirecektir.

Euronews in haberine göre AB nin iklim değişikliğinden 10 yıllık ekonomik kaybı 145 milyar eurodur. Hava sıcaklığının yükselmesi gibi derin etkilerinin yanı sıra iklim değişikliğinin bir de ekonomik maliyeti var. Avrupa Birliği’nin (AB) iklim değişikliği kaynaklı ekonomik kaybı son 10 yılda 145 milyar euroya kadar yükseldi.

AB’nin sadece 2020’deki kaybı 12 milyar euroyu aştı. Türkiye’nin 2020’de iklim kaynaklı ekonomik kaybı ise 356 milyon euro oldu.

Peki, iklim değişikliğinin yol açtığı ekonomik kayıplar en çok hangi ülkelerde? Avrupa’nın ekonomik kayıpları son 40 senede nasıl değişti? Kişi başına düşen en fazla sera gazı emisyonu hangi ülkelerde? Sera gazı emisyonu 1990’dan buna yana Türkiye ve AB’de nasıl değişti?

Dünya liderleri Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar Konferansı’nda (COP) bu küresel soruna çare arıyor.

Ancak uluslararası toplumun taahhütlerinin ne kadarını yerine getirdiği ya da getireceği tartışma konusu olmaya devam ediyor.

AB İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) Avrupa Çevre Ajansı’ndan derlediği bilgiler meselenin ekonomik kayıp yönünü ortaya koyuyor.

Kaynak: Eurostat

Bu konuda yıl bazında değerlendirme yapmak pek sağlıklı değil. Aşırı hava olayları yıldan yıla değişiklik gösteriyor. Yine son verileri yansıtan 2020 yılıyla birlikte son 30-40 senenin verilerini incelemek mümkün.

AB’nin iklim değişikliği kaynaklı ekonomik kaybı 2020 yılında 12 milyar 137 milyon euro oldu. Üstelik bu miktara Estonya, Kıbrıs, Letonya, Macaristan ve Malta dahil değil çünkü bu ülkelerin verileri yok. 2020’de en fazla maddi kayıp 4 milyar 192 milyon Euro ile Fransa’da yaşandı.

İkinci sıradaki İtalya’nın ekonomik kaybı 2 milyar 464 milyon Euro oldu. Bu ülkeyi Almanya (1 milyar 724 milyon Euro), Yunanistan (969 milyon Euro) ve İspanya (658 milyon Euro) takip etti.

Belçika’nın kaybı 377 milyon Euro olurken iklim kaynaklı ekonomik kayıp Romanya için 370 milyon euro ölçüldü. Türkiye ise 356 milyon euro kayıp ile Avrupa ülkeleri içinde 8. sırada bulunuyor. Polonya, Hollanda, İrlanda, İsviçre ve Çekya’nın kaybı 100 milyon Euro’nun üzerinde.

Kaynak: Eurostat

Kişi başına en çok kayıp Yunanistan ve Fransa’da

2020 yılında kişi başına düşen en yüksek kayıp ise 91 euro ile Yunanistan’da. Fransa’da kişi başına kayıp 62 euro olurken AB ortalaması.

AB’nin iklim değişikliği kaynaklı ekonomik kaybı 1980-2020 yılları arasında toplam 487 milyar euro oldu. Bu miktara verisi eksik olan bazı ülkeler dahil değil. 1980’den bu yana yıllık ortalama kayıp 11,9 milyar euro.

Avrupa Çevre Ajansı’nın hesaplamalarına göre kayıplar artış trendinde. Son 30 yılın verilerini analiz eden ajans ekonomik kayıpların son 10 senede yıllık yüzde 2 arttığını tahmin ediyor.

1980-2020 yılları arasında toplam en fazla kaybı 108 milyar euro ile Almanya yaşadı. Bu dönemde Fransa’nın kaybı 99 milyar euro, İtalya’nın ise 90 milyar euro oldu.

Kaynak: Eurostat

(Euronews ten yardım alınmıştır.)

ZAFER ÖZCİVAN

Ekonomist