PMI, satın alma yöneticileri endeksi anlamına gelmektedir. İngilizcede Purchasing Manager indeks kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır.
PMI endeksi, işletmelerin satın alma süreçlerini yöneten yöneticilerin mal ve hizmet satın alma eğilimlerini gösteren bir çalışmadır.PMI göstergesi ekonomik büyüme hesaplanırken tahminler için kullanılır ve anket şeklinde yapılmaktadır. Ayrıca PMI endeksi ülkelerin ekonomik büyümeleri hesaplanırken kullanılan en önemli ögelerden biridir.
PMI anketi işletmelerde satın alma müdürlerinin, mal ve hizmet satın alma konusunda nasıl davrandıklarını ölçümlemek amacıyla yapılmaktadır. Başka bir ifade ile PMI, sanayi sektörünün faaliyet koşullarını ölçümlemek için kullanılan endekstir.
Ankette işletme satın alma müdürlerinin belirli bir periyotta (genelde aylık) mal ve hizmet alımları konusunda ne şekilde davranacakları hakkında sorular mevcuttur. Amaç bu müdürlerin eğilimlerini incelemektir. Bu anketler, güncel, doğru ve genellikle benzersiz aylık ekonomik eğilim göstergeleri sunabilme kapasitesi sayesinde, merkez bankaları yanında, mali piyasalar ve ticari karar vericiler tarafından dünyada en çok takip edilen iş anketi unvanına sahiptir. PMI endeksleri, esas alınan ekonomi ya da sektörün faaliyet koşullarındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil, yönünü göstermesi açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.
Endekslerin hesaplanması için şirketlerin satın alma yöneticileri ile düzenlenen ankette, anket katılımcısı firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi performansı ve fiyat trendleri gibi parametrelerin bir önceki dönemde hangi yönde geliştiği (artış/iyileşme ya da düşüş/kötüleşme) ve bir sonraki dönemde nasıl gelişmesinin beklendiği sorulmaktadır.
PMI ölçümleri ülkede sanayinin nereye gittiği hakkında bilgi verdiği için sanayi üretimi, sanayi üretim endeksinin hesaplanması konusunda da kullanılır.
Ülkemizde imalat PMI eylül ayında %46.9 a kadar geriledi ve sanayi üretimi yavaşlamış durumdadır. Ayrıca şirketlerde Haziran 2020 tarihinden bu yana istihdam azalışı görüldü. İstanbul Sanayi Odası (İSO) için S&P Global tarafından derlenen imalat PMI, ağustosta 47,4 değerini almasının ardından eylülde 46,9’a geriledi ve sektörün yedinci ayda da daralmaya devam ettiğini gösterdi. PMI’da 50’nin altında kalan değerler daralmaya işaret ediyor.
Üretim azalmasının sebeplerini sıralamak gerekirse aşağıdaki gibidir.
*Hammadde ve ara mal fiyatlarında görülen yükselişler
*Yurt içinde veya dışında gelişen talep daralması
*Ülkede görülen ekonomik durgunluk
*Kredi olanaklarının sınırlı olması
*Uygulanan ekonomi politikaları şeklinde sayılabilir.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist
