TÜRKİYE VE AVRUPADA ÖĞRETMEN MAAŞLARI

Öğretmenlik mesleğinin en kutsal görevlerden biri olduğunu hepimiz biliyoruz. Çünkü en başta en çok bizlere emeği geçen ilkokul öğretmenlerimiz olmak üzere tüm tahsil hayatımızdaki öğretmenlerimizi, bizleri yetiştirip hayata hazırlayan hocalarımızı hiç unutmadığımız gibi, öğrencilik yıllarımızda önemini kavrayamadığımız tavsiyelerini, sözlerini, öğütlerini sık sık hatırlar ve onları minnetle anarız. Öğretmenlik hakikaten kutsal bir meslek. Geleceğe dönük insan yetiştirmek, vatana millete faydalı bireyleri hayata hazırlamak kolay bir süreç değildir. Hiçbir zaman hocalarımızın bizlere verdiği emekleri unutmamalıyız.

Günümüzde öğretmenlik mesleğine gelecek olursak, ekonomik açıdan zor geçinen kesimin içinde yer alan öğretmenlerimiz aldıkları açlık sınırının altında kalan maaşla geçinmeye çalışmaktadır ve yazılı basından okuduklarımıza göre bazı hocalarımızın ikinci bir iş yaptığı, bazılarının ise aynı elbiseyi yıllarca giydiği gelen haberler arasındadır. Özellikle içinde bulunduğumuz ve aşmaya çalıştığımız ekonomik kriz döneminde bazı öğretmenlerimizin büyük şehirlere tayin olmaktan endişe ettiği, büyük şehirlerde görev yapan öğretmenlerimizin ise taşraya tayin istedikleri bir gerçektir. Çünkü büyük kentlerde hayat pahalılığı ve geçim sıkıntısı bir hayli fazladır.

Her yıl bahsi geçen öğretmen açığına rağmen tayin bekleyen, kurada görev alan öğretmenlerimizin sevinçten veya üzüntüden ağladıklarına şahit oluyoruz. Maalesef yurdumuzun bazı bölgelerinde tek öğretmen birkaç sınıfa birden eğitim vermekte, yetersiz binalarda birçok eksiklere rağmen görev yapmaya çocuk yetiştirmeye çalışmaktadır.

Birçok köy ve beldelerde yaşlı da olsa okul binaları bulunmakta ancak yeterli sayıda öğrenci olmadığından taşımalı sistemle en yakın beldede eğitim almaktadır. Fakat bir öğretmen aynı zamanda toplumun ışığıdır ve öğrenci sayısı bir tane de olsa yerinde eğitim sistemi uygulanmalıdır. Çünkü o köy veya beldede öğretmen köyün en yüksek amiridir ve belde ile ilgili tüm konularda bilgisine ihtiyaç olacağı kesindir.

Kamuda çalışan öğretmenlerimizin aldığı maaşlar aşağıdaki gibidir;

*Sınıf öğretmenliği=10500

*Kadrolu öğretmen=9953

*Sözleşmeli öğretmen=9953

*Rehber öğretmen=9953

Temel lise öğretmeni=9953

*İngilizce öğretmeni=9953

*Özel okul öğretmeni=7000

Yukarıdaki maaşlarla geçinmeye çalışan öğretmenlerimiz, nasıl öğrenciye motive olacak, nasıl başarılı çocuk yetiştirecek irdelenmesi ve öğretmenlerimize en azından açlık sınırının üstünde maaş verilmesi gerekir.

Öğretmenler için yeni çıkan yasa ile uzmanlık, başöğretmenlik gibi sıfatlar elde etmeleri için 19 Kasım günü yaklaşık 600,000 öğretmenimiz sınav girdi ve gariptir ki sınav gözlemcileri de kendi meslektaşları oldu. Yukarıda anlatmaya çalıştığım gibi öğretmenlerimiz ekonomik olarak zor durumda olduklarından tahmin ediyorum ki sınava girenlerin birçoğu kariyerden ziyade maaşlarının yükselmesi için gayret içindedirler. Zaten tecrübe eğitim sırasında elde edilmektedir ve böyle bir ayrım bana göre yapılmamalıydı.

Euronews den aldığım bilgilere göre Avrupa’da da öğretmenler artan hayat pahalılığı nedeniyle zam talebinde bulunuyorlar.

Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Yürütme Ajansı (EACEA) bünyesindeki (Avrupa Eğitim Bilgi Ağı’nın (Eurydice) yayımladığı rapor öğretmen maaşlarına ilişkin kapsamlı bilgiler sunuyor. Eurydice’ın 2020/2021 verilerine göre Avrupa’da öğretmen maaşının en yüksek olduğu ülke Lüksemburg; en düşük ise Arnavutluk.

Mesleğe yeni başlayan ilk öğretim öğretmenlerin yıllık brüt euro maaşı Lüksemburg’da 69 bin 76 Euro; Arnavutluk’ta ise 4 bin 233 Euro. Türkiye’de öğretmenler 2020/2021 döneminde yıllık brüt 8 bin 330 euro kazandı. Bu maaşlar devlet okulundaki tam zamanlı öğretmenlerin yasal maaşını gösteriyor.

Kaynak: Avrupa Eğitim Bilgi Ağı (Eurydice) • (Devlet okulunda tam zamanlı öğrenmen için)

Türkiye’de öğretmenler dört Avrupa Birliği (AB) ülkesindeki meslektaşlarından daha çok kazanıyor. Bu ülkeler Macaristan, Romanya, Polonya ve Bulgaristan. Türkiye son 11 yılda öğretmen maaşlarının düştüğü tek ülke

Eurydice’ın önceki raporlarıyla karşılaştırıldığında son 11 yılda euro bazında öğretmen maaşlarının düştüğü tek ülke Türkiye. 2009/2010 ile 2020/2021 dönemleri kıyaslandığında Türkiye’de euro bazında yıllık brüt maaşlar yüzde 10 geriledi.

Kaynak: Avrupa Eğitim Bilgi Ağı (Eurydice) • (Devlet okulunda mesleğe yeni başlayan öğrenmen için)

Satın Alma Gücü Standardına göre ise Türkiye öğretmen maaşlarında daha iyi durumda. Türkiye bu alanda 36 Avrupa ülkesi içinde 11. sırada yer alıyor. Satın Alma Gücü Standardına göre bakıldığında ülke sıralamalarının değiştiği görülüyor. Bu anlamda en dikkat çeken ülkelerin başında Türkiye geliyor.

Kaynak: Avrupa Eğitim Bilgi Ağı (Eurydice) • (Devlet okulunda tam zamanlı öğrenmen için)

Eurydice verilerine göre 2020/2021 döneminde satıl alma gücüne göre Türkiye’de öğretmen maaşları birçok AB ülkesinden çok daha yüksek durumda. Türkiye bu alanda Fransa, Norveç, İtalya ve Yunanistan gibi ülkeleri geride bırakıyor.

Türkiye’de mesleğe yeni başlayan öğretmenler asgari ücretin 1,8 katı kadar maaş alıyor. Bu oran brüt maaşların kıyasına dayanıyor. Bu anlamda en iyi durumdaki ülke 2,8 kat ile Almanya. En düşük oran 1,1 ile Polonya’da. Bu da Polonya’da öğretmenlerin neredeyse asgari ücrete yakın kazandıklarını gösteriyor.

Kaynak: Avrupa Eğitim Bilgi Ağı (Eurydice) ve Eurostat • (Devlet okulunda mesleğe yeni başlayan öğrenmen için)

Yukarıdaki euronews den aldığım bilgi ve grafikler öğretmenlerin bizde ve Avrupa’da mevcut ekonomi pozisyonlarını içermektedir.

ZAFER ÖZCİVAN

Ekonomist