Barınma insanların yaşamlarını sürdürebilmesi için en temel ihtiyaçlarından biridir. Ülkemizde yaşadığımız yüksek enflasyon nedeniyle konut fiyatları ve konut kiraları astronomik şekilde yükselmiş, konut sorunu barınma sorunu olarak evirilmeye doğru gitmektedir.
Öncelikle belirtmem gerekir ki 6 şubatta yaşadığımız,11 ilimizi etkileyen ve yüz yılın felaketi olarak adlandırılan deprem felaketi konut sorununun artmasının en temel sebeplerinden biridir. Memleketlerinden başka şehirlere göç etmek zorunda kalan vatandaşların kiralık ev veya satın almak için konut bulmaları yükselen fiyatlar yüzünden mümkün olmamaktadır. Yaşadığımız depremin yaralarını milletçe sarmaya devam ediyoruz ve birlik ve beraberlik içinde inşallah bunun da üstesinden geleceğiz. Yaşanan felaket bizde değil dünyanın herhangi bir ülkesinde de olsa kolayca çözülebilecek bir sorun bırakmamıştır. Bizler ülke olarak hepimiz üzerimize düşeni yapmaya çalışmalıyız ve yapıyoruz da. Yaşanan felaket nedeniyle 50000 vatandaşımızı kaybettik,100000 vatandaşımız yaralandı, on binlerce bina yerle bir oldu. Bu kadar büyük bir felaketin ekonomik olarak zorlukları olacağı kesindir. Bunun dışında yabancılara gayrimenkul almaları karşılığında verilen haklar, depremden sonra tüm ülkemizde hızlanan kentsel dönüşüm projeleri, Avrupa’da yaşanan gaz krizi, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle ülkemize gelen yabancılar da sorunun artmasına sebep olarak sayılabilir.
Yüksek enflasyon nedeniyle artan inşaat malzemesi fiyatları da inşaat maliyetlerinin artmasına sebep olmuş ve özellikle dar ve sabit gelirli vatandaşlarımızın ev alması hayalden öte gidememiştir.
Konut satış istatistikleri her ay TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılmaktadır Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 Haziran’a ilişkin Konut Satış İstatistiklerini açıkladı.
Buna göre, Türkiye genelinde konut satışları haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,4 azalarak 83 bin 636 oldu. Bu, oransal olarak iki yılın en sert düşüşü olarak kayıtlara geçti. En son 2021 Temmuz’da konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 53 oranında azalmıştı.
Konut satışları Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22,1 azalışla 565 bin 779 olarak gerçekleşti.
Konut satışlarında İstanbul 13 bin 578 konut satışı ve yüzde 16,2 ile en yüksek paya sahip oldu.
Satış sayılarına göre İstanbul’u 7 bin 325 konut satışı ve yüzde 8,8 pay ile Ankara, 4 bin 503 konut satışı ve yüzde 5,4 pay ile Antalya izledi.
Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 17 konut ile Ardahan, 29 konut ile Hakkâri, 44 konut ile Tunceli oldu.
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 66,8 azalış göstererek 13 bin 463 oldu.
Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 16,1 olarak gerçekleşti.
Ocak-Haziran döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28,6 azalışla 121 bin 530 oldu.
Haziran ayındaki ipotekli satışların 4 bin 698’i; Ocak-Haziran dönemindeki ipotekli satışların ise 39 bin 499’u ilk el satış olarak gerçekleşti.
Türkiye genelinde diğer konut satışları haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 36,1 azalarak 70 bin 173 oldu.
Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 83,9 olarak gerçekleşti. Ocak-Haziran döneminde gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20,1 azalışla 444 bin 249 oldu.
Yabancılara yapılan konut satışları haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 69,6 azalarak 2 bin 625 oldu.
Haziran ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 3,1 oldu.
Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı bin 4 konut satışı ile Antalya aldı. Antalya’yı sırasıyla 760 konut satışı ile İstanbul ve 223 konut satışı ile Mersin izledi.
Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Haziran döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 45,5 azalarak 19 bin 275 oldu.
Haziran ayında Rusya Federasyonu vatandaşları Türkiye’den 733 konut satın aldı.
Rusya Federasyonu vatandaşlarını sırasıyla 333 konut ile İran, 175 konut ile Irak ve 168 konut ile Ukrayna vatandaşları izledi.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
