İthal ikame sistemi, bir ülkede sanayiye gerekli destekler sağlanarak dışa bağımlılığın azaltılması amacıyla yerli üretimi teşvik etmektir. Burada amaç yurda ithal giren ürünlerin yurt içinde üretiminin sağlanmasıdır.
İthalata bağımlılık, bilindiği üzere ülke ekonomisi için uygun değildir. Bu sebeple ithal ikamesi; yurt içinde üretim yaratmayı, döviz talebinin azaltılmasını, yeni üretime olanak sağlamayı ve ülkeyi çeşitli alanlarda kendi kendine yeterli duruma getirmeyi amaçlamaktadır.
İthal ikamesi modeli,1950 ve 1960 larda gelişmekte olan ekonomilerde ülkenin ekonomik bağımsızlığı ve kalkınmayı sağlamak amacıyla gündeme gelmiştir ve her geçen zaman önemini arttırmaktadır.
İTHAL İKAME MODELİNİN ÖZELLİKLERİ
*Birtakım sanayi ürünlerinin ithalatını durdurmak veya en aza indirmek, dışarıdan gelen ürünlerin yerine yerli ürünlerin kullanımını tercih edilir duruma getirmek ve ulusal sanayiyi geliştirmek
*Bir ülkenin yerli üretimine bağlı olduğunu ispatlamak. İhracat, yerli ürünlerle rekabet ortamı sağlamak için ithalatı minimum seviyede tutmak ve ithalattan daha fazla gerçekleştirmek amaçtır.
*İthal ikame modeli, gelişmiş ekonomilere bağlı durumda olan gelişmekte olan ülkeler tarafından uygulanmaktadır.
*İthal ikamesi sanayileşme modeli olarak da kullanılır. Yurt içi kalkınmaya yönelik bir uygulamadır.
*Ülkeler, ithal ikame modelinde vergilendirme, yatırım ve satışlar için ayrı bir uygulama yaparlar. Bu olay yabancı sermayeyi, yerli sanayileşme sürecini hızlandırmak için veya teknoloji transferi, kullanılarak yabancı şirketlerle iş birliğinin yolunu açmaktadır.
*Ülkeler ithalata sınır getirmek için gümrük vergilerinin arttırılması, dövizin kontrolünün sağlanması gibi ulusal sermayeyi geliştirmek için bir takın uygulamalar yaparlar. İthalat rekabeti, rekabet koşullarında az da olsa rahatlar veya ulusal ekonomide rekabet şansı azalır.
İTHAL İKAME MODELİNİN FAYDALARI
*Yerli sanayinin oluşumunu ve gelişimini sağlar: İthalat kısıtlandığı zaman doğal olarak yerli ürünlere olan talep artacaktır. Artan talep sonucu ülkede yatırım artacaktır. Sonuçta yerli ve yeni sanayilerin oluşumu sağlanacak ve yerli üretim ortaya çıkacaktır.
*Yeni endüstrileri korur: Yeni bir şirket ithal ikame modeli sayesinde uluslararası pazarlarda rekabet etmesi gerekmeyecektir. Ve ortaya çıkan bu rekabet sayesinde bu tür sanayilerin kapanmasına neden olacaktır. Çünkü uluslararası şirketler yerli endüstri işletmelerine göre rekabet avantajına sahiptir. Ayrıca ithal ikame modeli, sanayinin gelişimine ve gelişmesine yardımcıdır. Ülkenin kendi kendine yeterli hale gelmesini sağlar.
*İstihdam üretimi: İthal ikame modeli yerli sanayiyi geliştireceği için yeni iş fırsatları yaratır, bir başka deyişle işsizlik oranını azaltır. Diğer yandan çalışan kesimin yaşam kalitesini yaşam kalitesini arttırarak yoksulluk yükseltir. Diğer yandan ülke ekonomisi küresel krizlere karşı dirençli duruma gelir.
*Üretim maliyetinin azalması: Ürünler yurt içinde üretildiği için ithalatta olduğu gibi ulaşım maliyeti de önemli ölçüde düşecektir. İthal ikame modeli, üretim yatırım gereçlerinin ithalatını engellemez.
*Kentleşmeyi kolaylaştırır: Ülkede sanayileşmenin gelişmesi ile birlikte çalışanların ihtiyacı olan yeni yerleşim birimleri oluşacaktır ve yol, inşaat sektörünü canlandıracaktır.
İTHAL İKAME MODELİNİN DEZAVANTAJLARI
*Dış rekabet eksikliği: Yerli endüstrilerin verimliliğini etkilediği için ülke büyümesini olumsuz etkileyecektir. İthalat ruhsatı, teminat depozitosu, tarife engelleri gibi kısıtlamalar ülkeler arasındaki ticarete zarar verecektir.
*Talep memnuniyetsizliği: Büyümekte olan yerli sanayinin tüketicilerin talebini karşılamakta yaşadığı problemler karaborsaların doğmasına neden olabilir.
*Ticari koruma: İthal ikame modelinin neden olduğu ticari koruma kuralları, döviz kurlarını etkileyerek yerel ürünlerin fiyat artışına sebep olabilir. Diğer yandan üreticiye verilen destekler bütçe açığına neden olabilir.
*Ölçek ekonomisi: Küçük yerel pazar büyüklüğü, yerel üretim ölçeği ekonomilerinden yararlanamaz. Böyle bir durumda, bu aynı endüstrilerin çöküşüne neden olarak, üretim ve büyümeyi engeller.
*Polarize gelir dağılımı: Bu süreçte yerli gelirin kutuplaşmış bir dağılımı söz konusudur. Üretim araçları zenginlerde olacağından zengin fakir arasında büyük farklar meydana gelir. Ve ülke içinde gelir dağılımının negatif olmasına önayak olur.
Kaynak: https://tr.thpanorama.com/articles/economa/modelo-de-sustitucin-de-importaciones-caractersticas-ventajas-y-desventajas.html
Hepinize bol kazançlı, bereketli, hayırlı işler dilerim
Saygılarımla
ZAFER ÖZCİVAN
