Ülkemizde meydana gelen en büyük depremlerden birisi olan 1999 Gölcük ve Düzce depremlerinden sonra doğal afetler için önlemler arttırılmaya başlandı. Öncelikle 1999 yılında yaşanan büyük felaketten sonra deprem vergisi ve doğal afet sigorta fonu (DASK) uygulaması başlatıldı.6 Şubat günü Kahramanmaraş merkezli ve on ilimizi yerle bir eden ve 1939 da Erzincan’da yaşanan depremden sonra en büyük felaket olan depremin yaralarını sarmaya başladığımız şu günlerde vatandaşlar tarafından DASK ın önemi, koşulları, amacı gibi bilgiler sorgulanmaya başlandı.
DAS, vatandaşlara zorunlu deprem sigortası sağlayan ve bunun yönetiminden sorumlu olan bir kamu kuruluşudur.1999 da yaşanan büyük felaketin ardından 2000 yılında yasal olarak yürürlüğe girmiştir.
Zorunlu deprem sigortası; deprem başta olmak üzere deprem kaynaklı yangın, yer kayması, tsunami gibi risklere karşı vatandaşın güven altına alınmasını amaçlar. Bu bağlamda DASK, sadece depremin verdiği zararı karşılamakla kalmayıp, depremden sonra oluşabilecek tsunami yangın gibi afetler için de güvence vermektedir. Konutun az hasarlı veya oturulamaz durumu oluştuğunda zararın tazmin edilmesini sağlamaktadır.
DASK poliçesi diğer sigorta birimlerinde olduğu gibi sigorta acentaları tarafından yapılmaktadır. DASK, Zorunlu Deprem Sigortası’nın yaygınlığını ülke genelinde birlikte çalıştığı sigorta şirketleri, bunlara bağlı acenteler ve banka şubelerinden oluşan dağıtım ağıyla artırır. Aynı zamanda uyguladığı düşük prim maliyetleriyle de herkesin bu güvenceye sahip olmasını kolaylaştırmayı hedefler.
DASKIN KAPSAMI
*Deprem nedeniyle binanın yıkılması
*Deprem sonucu meydana gelen yangın, yer kayması, tsunami gibi afetlerin yarattığı maddi zararlar
*Binadaki temeller, ana duvarlar, bahçe duvarları, merdivenler, asansörler, koridorlar, çatılar, bacalar vs. alanlarda deprem sonucunda yaşanan hasarlar
*Dask neyi kapsar sorusunun en temel cevabı deprem sonucu binanın hasar masraflarının belirli limitler dahilinde ödenmesidir diyebiliriz. Deprem sırasında binanın birçok alanı zarar görebilir, yani sadece evinin içi değil binandaki ve çevresindeki bağlantılı yerlerde de hasar ortaya çıkabilir. Dask sigortası bu alanların da zarar masraflarını kapsam içerisine alır.
*Depremin oluşturduğu diğer afetler de binalarda hasara neden olabilir. Örneğin Dask yangını kapsar mı diye merak ediyorsan; eğer deprem sonucunda binanda yangın çıktıysa Dask yangın sonucu zararları da karşılamaktadır.
Dask’ın Amaçları Nelerdir?
1) Bütün konutları depreme karşı güvence altına almak
2) Mali hasarların yükünü reasüre ederek (yeniden sigortalayarak) paylaşmak
3) Devletin deprem kaynaklı giderlerini azaltmak ve gelecekte oluşabilecek hasarlar için fon oluşturmak
4) Ülkemizde sağlıklı yapılaşmaya katkı sağlamak
5) Toplum genelinde sigorta bilincinin gelişmesine destek olmak.
Ülkemizde son 60 yıl içinde meydana gelen doğal afetlerin sebep olduğu yapısal hasar istatistiklerinde hasarların 2/3 ünün deprem kaynaklı olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla DASK ın önemi burada otaya çıkıyor.
Ülkemizde DASK yaptırmak zorunludur. Afet Sigortaları Kanunu’na göre DASK sigortası yaptırmayanlar devletin sunduğu konut kredisi ve depremde binanın zarar görmesi durumunda yapılan yardımdan yararlanamaz. Ayrıca evine elektrik, su ve doğal gaz da bağlatamaz. Çünkü elektrik, su ve doğal gaz dağıtım kurumları DASK poliçesi olmayan hiçbir eve hizmet sağlamaz. Bu uygulama ile deprem sigortasının öneminin daha iyi anlaşılması ve sigortalı sayısının artması amaçlanmış ve bu hedefe de ulaşılmıştır.
DASK sigortasını ev sahipleri yaptırmak zorundadır, kiracı ise isteğine bağlı olarak yaptırabilir. Ancak meydana gelebilecek hasarın bedeli ev sahibine ödenecektir.
Kiracıların DASK yaptırma zorunluluğu yoktur. Ancak primini ödemek suretiyle kiracı da DASK yaptırabilir.
Deprem Sigortasında Teminat Dışı Kalan Durumlar Nelerdir?
*Enkazı kaldırmak için harcanan masraflar,
*Ev ya da iş yerinin masrafları,
*Taşınır mallara, eşyalara vs. gelen zararlar (Konut poliçesi kapsamında eşya sigortası ile evdeki eşyalarını koruma altına alabilirsin.)
*Bedeni hasarlar (ölüm dahil),
*Yapılan işin durması,
*Kira gelirinden mahrum kalınması,
*Mali sorumluluk gibi dolaylı olarak temini istenen zararlar,
*Kâr kaybının yaşanması,
*Manevi tazminat talepleri gibi durumlar deprem sigortasının teminatlarının dışındadır.
Sigorta muafiyeti, zorunlu deprem sigortası poliçelerinde de uygulanır. Dask muafiyeti vardır ne demek sorusunu zorunlu deprem sigortasında her bir hasar için %2 muafiyet uygulanır şeklinde açıklayabiliriz. Bu da demektir ki poliçe bedelinin %2’sini aşmayan maddi hasarlardan sigorta şirketi muaftır ve bu bedeli aşmamış zararları sigorta karşılamaz. Yani poliçe bedelinin %2’sini aşmayan zararlar sigortalı tarafından ödenir.
NOT: Sigortam.net sitesinden yardım aldım.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist
