Ülkemizde; yaşadığımız son yılların en büyük deprem felaketi, depremden sonra tüm yurtta hız kazanan kentsel dönüşüm projeleri, sığınmacıların ülkemize gelmesi, yabancılara yapılan vatandaşlık karşılığı gayrimenkul satışları gibi nedenlerle konut açığı son dönemde artarak devam etmekte hatta barınma sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yaşadığımız yüksek enflasyon ortamında inşaat malzemesi fiyatlarının yükselmesi, konut ve konut dışı menkullerin arzının yetersiz kalması konu fiyatlarının yanında arsa, arazi, işyeri fiyatlarının da yükselmesine sebep olmuştur. Sadece gayrimenkul fiyatlarının artışı ile kalmayıp, yukarıda bahsetmeye çalıştığım sebeplerden dolayı konut sıkıntısı artmış, kira ücretleri ise astronomik şekilde yükselmiştir. Hükümet önlem olarak kira artışlarına %25 sınırı getirse de taraflarca uyum sağlanamadığından her gün yazılı ve görsel basında birtakım olumsuzluklar izlemekteyiz. En azından artış oranı TÜİK tarafından açıklanan TÜFE oranı kadar olsa idi bu tür olumsuzlukları izlemeyebilirdik.
Hebertürk gazetesinden Ahmet Hamdi Girgin’in haberine göre Konut dışı satışta bir rekor daha kırıldı… Temmuz 2023 verilerine göre toplam 275 bin 556 satış yapılırken bunun sadece 106 bin 701’i konut satışından oluştu. Konut dışı satış 168 bin 855 ile toplam satışların yüzde 61,27’sini oluşturarak rekor orana ulaştı. Bundan önceki rekor 2023 Mart’ta yüzde 59,97 ile kırılmıştı.
2023 yılında düşüşe geçen konut satışlarının, konut dışı satışlar karşısında payı düşmeye devam ediyor. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre; Temmuz’da 275 bin 556 gayrimenkul satış işlemi yapıldı. Bu satışların sadece 106 bin 701’ini konut satışından oluştu. Konut dışı satışlar ise 168 bin 855 olarak kayıtlara geçti. Bu rakamın 87 bin 414’ünü tarla, 49 bin 35’ini arsa, 10 bin 898’ini iş yeri, geri kalanını ise diğer taşınmazların satışı oluşturdu.
Son 12 ay baz alındığında sadece 2022 Aralık ayında konut satışı, toplam satışlar içinde konut dışı satışı geçti. 11 ayda ise konut dışı satış üstünlüğünü korudu. Temmuz 2023’te ilk kez yüzde 60 sınırı aşıldı.
Yüksek enflasyon nedeniyle konut ve konut dışı gayrimenkuller artık yatırım aracı durumuna gelmiştir.
2013’ten bu yana rakamlar incelendiğinde ise 2013 ve 2014 yıllarında konut dışı satış, konut satışından daha fazla olurken sonraki yıllarda 2021’e kadar konut satışı yarışı önde götürdü. 2022’de konut dışı satış yüzde 54’ü aşarken, 2023 yılının ilk 7 ayında konut dışı satış oranı yüzde 58,64 ile farkı açtı.
AA’nın Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nde aldığı verilere göre; Temmuz 2023’te en çok gayrimenkulün satıldığı il, 26 bin 756 işlemle İstanbul oldu. İstanbul’u 16 bin 688 satışla Ankara, 12 bin 139 ile İzmir, 10 bin 50 ile Konya, 9 bin 675 ile Bursa, 8 bin 775 ile Antalya, 7 bin 176 ile Gaziantep, 7 bin 135 ile Tekirdağ, 7 bin 110 ile Balıkesir, 6 bin 402 ile Mersin takip etti.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
