Gençlerin yüzde 90’ı 1-10 ölçeğinde Türkiye’de demokrasinin işleyişine 5 puan ve altında not veriyor. Gençlerin %48’i 1 puan vererek hiç memnun olmadığını söylüyor. Yaşın yükselmesi, hayatın muhafazakarlaşması ve dindarlık seviyesinin yükselmesiyle memnuniyet artıyor. Eğitim seviyesinin yükselmesiyle de düşüyor.

Türkiye’de gençler, en çok kadınların, daha sonra da kendilerinin haklarının ihlal edildiğini düşünüyor. Çocukların haklarının ihlal edildiğini düşünen gençlerin oranı %35. “Siz hiç hak ihlali yaşadınız mı?” diye sorulan, gençlerin %55’i “evet” yanıtı veriyor.

Gençlere en önemli gördükleri üç insan hakkının hangileri olduğunu sorulduğunda en çok verdikleri yanıt yüzde 37 oranıyla ifade ve düşünce özgürlüğü oluyor. Bunu kadınların eşitlik hakkı, adil yargılanma hakkı ve adil çalışma koşulları takip ediyor.

Türkiye’de insanlar en fazla hangi sebeplerden dolayı hak ihlaline uğruyor?” Sorusuna kadınlar büyük oranda “cinsiyetinden” , “cinsel yöneliminden ve cinsiyet kimliğinden” diye cevap verirken erkekler daha çok “siyasi tercihinden” deme eğilimi gösterdi. Yaşın yükselmesiyle cinsiyet ve cinsel yönelime yapılan vurgu azalıyor; etnik kimlik vurgusu yükseliyor.

Gençlerin Türkiye’de neden hak ihlalleri gerçekleştiği konusundaki vurguları daha çok kanunların uygulanmaması ve kanunların yeterli olmaması yanıtlarıyla devlete ve devlet-toplum ilişkisine yöneliyor. Bununla beraber her 100 gençten 35’i yeterli savunuculuk yapılmadığı için hak ihlali gerçekleştiğini söylüyor.

Gençlerin dörtte biri, insan haklarını savunan uluslararası kurumlara şüpheyle yaklaşıyor

Her 4 gençten 3’ü insan haklarını savunan uluslararası kurumların yürüttüğü çalışmaları değerli buluyor. Buna karşın her 4 gençten 1’i “ülkemin adalet ve hukuk sistemine güveniyorum” diyerek “dışarıdan müdahaleye” gerek görmüyor.

NOT: Yukarıdaki bilgiler veri kaynağı sitesinden kopyadır.

ZAFER ÖZCİVAN

Ekonomist